Günümüz Liderlik Modelleri: Rejeneratif ve Polimat Liderlik

•

21.02.2025

Günümüz Liderlik Modelleri: Rejeneratif ve Polimat Liderlik

Yazı Boyutu:

Yapay zekâ çağında liderlerin en büyük farkı, makinaların asla sahip olamayacağı sezgi, empati ve vizyon geliştirme yetkinlikleri olacak. Peki, geleceğin liderleri hangi becerilere sahip olmalı? Geleneksel modellerin ötesine geçen rejeneratif liderlik ve polimat liderlik yaklaşımları nasıl bir dönüşüm vadediyor?

Tarihten günümüze liderlik kavramı ile ilgili sorgulamalar, araştırmalar artarak devam ediyor. Dünyamızda kavramlar değiştikçe, sınırlar kalktıkça, bağ kurmak zorlaştıkça, belirsizlik artıkça liderlere yüklenen sorumluluklar da artıyor, farklılaşıyor.

Eğitim dünyasında en büyük ciro hacmi hala liderlik eğitimlerine ayrılıyor ve genel yorum olarak bu programların beklenen sonucu vermediği söyleniyor.

Sosyal bilimciler yıllardır liderlik modellerini analiz ederek tanımlar koysa da, değişen dünya, her seferinde gerekli gördüğü yeni liderlik modellerini yaratıyor. Bir de yapay zekanın dünyamıza girişiyle, liderlere organizasyon ve insana yansımasını doğru yönetmek adına ek sorumluluklar yükleniyor. Yapay zeka yeni düzeni, liderlerin önüne makinelerin yapamayacağı, şu an insanın tekelinde olan şefkat, empati, muhakeme, sezgisel değerlendirme, yaşadığın alana anlam katma, hassasiyet gösterme, ilham verme gibi konularda iyi olma zorunluluğu çıkarıyor.

McKinsey & Company araştırmasına göre polimat liderlerin yönettiği şirketler, sektör ortalamasına göre yüzde 30 daha fazla yenilik üretme kapasitesine sahip.

Liderlik ile ilgili başarı hikayeleri, efsaneler, eşsiz özellikler anlatılarak bazen gerçeklerden uzaklaştırılsa da, iyi lider olabilmenin temeli iyi insan olma yolculuğuna dayanır. İyi insan olabilmenin sadece romantik tarafından bakıp “sadece bu yeterli” demek elbette eksik olur ancak yaşamda dayanıklı, zihinsel esnekliğe sahip, gerçekçi, kararlı, anlam arayışını keşfeden, etki alanının farkında olarak iyiye yönlenen, analitik düşünceye sahip, sürekli öğrenen, müzakeresi güçlü, doğaya ve her canlıya saygı duyan, çalışkan, vicdanlı bir kişinin iyi lider olabilmesi şansı yüksektir.

Bu ihtiyacı karşılayan en dikkat çekici iki liderlik modeli de, “Rejeneratif Liderlik” ve “Polimat Liderlik” olarak karşımıza çıkıyor.

Rejeneratif Liderlik: Dönüşüm ve Onarım Odaklı
Rejeneratif Liderlik Yapan İsimler ve Somut Başarılar
Rejeneratif Liderlik Yol Haritası
Polimat Liderlik: Çok Yönlülük ve Disiplinlerarası Düşünme
Polimat Liderlik Yapan İsimler ve Somut Başarılar
Polimat Liderlik Yol Haritası
Geleceğin Liderlik Stratejileri ve Trendleri
Ek Kaynaklar ve Uygulamalar
TED Konuşmaları
Podcast Önerileri
YouTube Konuşmaları
Liderlik Gelişimi İçin Online Kurslar
Belgeseller ve Görsel İçerikler

Rejeneratif Liderlik: Dönüşüm ve Onarım Odaklı

Rejeneratif liderlik, yalnızca kendi organizasyonunun başarısına odaklanmak yerine, şirketlerin, toplulukların ve ekosistemlerin sürekliliğini ve büyüyerek yenilenmesini hedefleyen bir yaklaşım. Sadece var olanı korumak yerine onu iyileştirerek dönüşüm yaratmayı amaçlar.

Rejeneratif Liderliğin Temel Unsurları:

Doğayı ve sistemi anlamak: Ekosistemler gibi çalışan organizasyonlar oluşturmak.
Bağlantı ve iş birliği kurmak: Paydaşlar arasında dengeli bir etkileşim sağlamak.
Onarma ve iyileştirme odaklı olmak: Sadece sorun çözmeyip uzun vadede büyüyen bir değişim yaratmak.
Bireysel sorumluluk almak: Sadece organizasyonu değil, toplumu ve doğayı da kapsayan kararlar almak.

Sürdürülebilir büyüme için şirketler, teknoloji ile insan merkezli inovasyonu birleştirmeli.
Satya Nadella

Rejeneratif Liderlik Yapan İsimler ve Somut Başarılar

Yvon Chouinard (Patagonia Kurucusu): Şirketinin tüm hisselerini doğayı koruma amacıyla bir vakfa devrederek, rejeneratif liderliğin en somut örneğini sundu.
Jacinda Ardern (Yeni Zelanda Eski Başbakanı): Empati temelli liderliğiyle sosyal refahı artıran politikalar izledi.
Larry Fink (BlackRock CEO’su): Küresel yatırım stratejisini sürdürülebilir yatırımlara yönlendirerek uzun vadeli fayda yaratmayı amaçladı.
Satya Nadella (Microsoft CEO’su): Teknoloji ve insan odaklı inovasyonla Microsoft’u daha sürdürülebilir ve yenilikçi bir şirket haline getirdi.

Deloitte 2025 öngörüsü, rejeneratif liderlik modelini benimseyen şirketlerin yüzde 40 daha hızlı sürdürülebilir büyüme sağladığını gösteriyor.

Rejeneratif Liderlik Yol Haritası

Sistemleri Anlamak: İş dünyasında ve doğada sistemlerin nasıl işlediğini analiz etmek.
Sürdürülebilirlikten Öte Düşünmek: Mevcut kaynakları korumak yerine onları daha iyi hale getirecek projeler üretmek.
Topluluklarla Etkileşimde Olmak: İş dünyası, hükümetler ve sivil toplum kuruluşları ile işbirlikleri oluşturmak.
İnovasyonu Kapsamak: Dönüştürücü teknolojilere ve süreçlere açık olmak.
Kendi Gelişimini Sürekli Kılmak: Yeni liderlik eğitimlerine ve akademik çalışmalara katılmak.

Polimat Liderlik: Çok Yönlülük ve Disiplinlerarası Düşünme

Polimat liderlik, birden fazla disiplinde uzmanlaşmış ve farklı bilgi alanlarını sentezleyerek inovatif kararlar alabilen liderler için kullanılan bir terim.

Polimat Liderliğin Temel Unsurları

Disiplinlerarası düşünme yeteneği
Sürekli öğrenmeye açıklık
Analitik ve yaratıcı düşünceyi sentezleyebilmek
Geniş perspektife sahip olmak

Şirketlerin yalnızca finansal kâr değil, toplumsal ve çevresel fayda yaratma sorumluluğu da var.
Paul Polman

Polimat Liderlik Yapan İsimler ve Somut Başarılar

Mete Gazoz: Tokyo Olimpiyatları’nda Türkiye’ye okçuluk tarihinin ilk altın madalyasını kazandıran Mete Gazoz, kas gelişimi için yüzme, sol-sağ el koordinasyonunu artırmak için basketbol, görme ve algı becerilerini geliştirmek için resim, göz-el koordinasyonunu ilerletmek için piyano eğitimi alarak polimat bir yaklaşım sergiledi.
Leonardo da Vinci: Mühendislikten sanata, anatomiye kadar uzanan bilgi birikimiyle tarihin en önemli polimat liderlerinden.
Elon Musk: Farklı disiplinlerdeki uzmanlığıyla (otomotiv, uzay teknolojisi, yapay zeka) Tesla, SpaceX ve Neuralink gibi çığır açan şirketler kurdu.
Ada Lovelace: Matematik ve sanatı sentezleyerek bilgisayar bilimlerinin temelini atan ilk kadın.
Steve Jobs: Sanat, tasarım ve mühendisliği birleştirerek Apple’ı bir teknoloji ve estetik devi haline getirdi.
Jeff Bezos: Lojistik, teknoloji, yapay zeka ve medya sektörlerini bir araya getirerek Amazon’u dünya çapında bir dev haline dönüştürdü.

Nobel ödülü almış bilim insanları, diğer bilim insanlarına kıyasla 22 kat daha fazla “iş dışı konularla” ilgileniyor.
(Kaynak)

Polimat Liderlik Yol Haritası

Farklı Disiplinlerde Okumalar Yapmak: Bilim, sanat, teknoloji ve ekonomi gibi alanlarda bilgi edinmek.
Sürekli Öğrenme Kültürünü Benimsemek: Online kurslar, seminerler ve araştırmalar ile güncel kalmak.
Deneyim Kazanmak: Farklı sektörlerde projeler geliştirmek ve farklı iş alanlarında çalışmalar yapmak.
Karmaşık Problemleri Çözmeye Odaklanmak: Farklı disiplinlerden gelen bilgilerle yaratıcı çözümler üretmek.
Çevre ile Etkileşimde Olmak: Alanında uzman mentorlar ve akademisyenlerle iletişim halinde olmak.

Generalist yöneticilere sahip şirketlerin patent sayısı, diğer şirketlere kıyasla yüzde 7-19 daha fazla.
(Kaynak)

Geleceğin Liderlik Stratejileri ve Trendleri

Bir insanın, liderin takımı ile yakın çevresi ile bu özellikleri geliştirmeye çalışması da organizasyonlarda sonuca giderken ciddi bir etki bırakıyor. Modern eğitim sistemleri de polimat insan yetiştirmeye akıl yorarak her insanın insanı anlayabilmesi için bilmesi gereken psikolojik deneyleri, pazarlama konularını, tarihsel olayları, ekonomik göstergeleri, estetiği, finansal verileri, sürekli öğrenen bir birey olmayı, çocuk ve gençlerin yaşamına sokmaya çalışıyor.

Harvard Business Review 2024 raporuna göre dönüşümsel liderlik modelleri, gelecekte iş dünyasında daha fazla benimsenecek.

Başta kendi yaşamımızın lideri olabilmemiz için günümüz liderlik modellerini takip ederek yaşamımızda bu alanları geliştirmemiz gerekiyor. Bu yüzyılda organizasyonları yönetecek iyi lider olabilmek için de bu gelişimlere odaklanmak kaçınılmaz oluyor.