Işıldayan Kadın Liderler: Hande Yaşargil

Yönetim Kurulunda Kadın Derneği Yönetim Kurulu Başkanı, Mentor Danışmanlık Kurucu Ortak ve INSEAD Business School Koçluk Lideri Hande Yaşargil, toplumsal cinsiyet eşitliği üzerine düşüncelerini paylaşıyor.

Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için çalışmalarınızdan bahseder misiniz? Misyon ve taahhütleriniz nedir? Bugüne kadar elde ettiğiniz gelişmeleri paylaşır mısınız?

Cinsiyet eşitliği konusu tüm dünyada çalışma yaşamından eğitim hakkına kadar pek çok temel insan hakkını ilgilendiren ve sadece kadın hakları bağlamında değil, cinsiyete dayalı ayrımcılık, ayrıştırma ve ötekileştirmeden mağdur olan tüm grupların insan hakları çerçevesinde değerlendirilmesi gereken bir konu.

2011 yılında başlayan yolculuğumuza, Yönetim Kurulunda Daha Çok Kadın İçin Şirketler Arası Mentorluk Programı’yla yola çıktık. 10 yılı aşkın bir süredir Türkiye’de yönetim kurullarında daha fazla kadının rol almasını sağlamak hedefiyle çalışmalarımızı yürütüyor, kadınların tepe karar mercilerinde daha fazla rol almalarını sağlayarak, toplumsal cinsiyet eşitliğini iş dünyasının en üst noktasına taşımaya çalışıyoruz. Yaptığımız çalışmalarla eşit cinsiyet temsilinin toplumsal ve ekonomik faydalarını savunuyor, durumdan çıkardığımız vazife ile kadınları bu yolda geliştiriyoruz.

Bu bağlamda ilk 5 dönemini tamamlamış olduğumuz YKKD Şirketler Arası Mentorluk ve Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeliği Sertifika Programımız’dan mezun 263 kadın liderden oluşan havuzumuzla yönetim kurulları için Varız, Buradayız, Hazırız diyoruz. Ocak 2024 itibarıyla programımızın 6. dönemini de hayata geçiriyor ve 18 ay sürecek olan programımızdan mezun olacak kadın liderlerle birlikte göreve hazır yönetim kurulu aday havuzumuzu daha da genişletmeyi hedefliyoruz.

Bugüne kadar yönetim kurullarında kadın temsil oranının artırılmasını desteklemek üzere bu role “hazır” kadın havuzumuzundaki 263 kadın liderin 173’ü en az 1 YK üyeliğine atandı (35 Bağımsız YK üyeliği, 79 Grup YK üyeliği, 101 STK YK üyeliği, 18 Danışman YK üyeliği).

Türkân Saylan benim toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki ışığımdır. “Her okumuş kadının bu Cumhuriyet’e borcu vardır” diyerek hepimizin içine görev bilincini aşılamıştır.

Kadınlara fırsat eşitliği sağlanması daha neler yapılabilir? Örneğin bu konunun gündemde tutulmasının, tartışılmasının ve iş birliklerinin önemi nedir?

Ülkemizin içinden geçtiği bu şiddetli belirsizlik döneminde; kadının varlığının, görünürlüğünün, sesinin duyulmasının, pozisyon ve haklarının yükseltilmesinin gerektiği daha önemli bir dönem olmamıştı. Ülkemizde sosyal eşitsizlik ve buna işaret eden rakamlar bu düzeyde olduğu sürece bu konunun gündemde tutulması, tartışılması ve iş birlikleri kaçınılmaz. Maalesef unutmak, unutturmak, unutulmak her zaman mücadeleyi kaybetmek demektir… Bizler de bir yandan bahsetmiş olduğum bu özgün programı devam ettirirken, yönetim kurullarında kadın temsil oranının artırılması yönünde iletişim, iş birliği, farkındalık ve bilgi paylaşım platformu olarak çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Toplumsal cinsiyet eşitliği gerekliliğinin bu denli öne çıktığı bu dönemde, üstelik Cumhuriyetimiz’in 100. yılında, YKKD olarak 19 Aralık tarihinde Gelecek İçin Kadın Gücü Zirvesi’ni düzenliyoruz ve bu zirveyi çok önemsiyoruz. Yapacağımız zirvede, Cumhuriyetimiz’in 100. yılında Türk kadının önünü açan devrimsel kararların mimarı Mustafa Kemal Atatürk’ü saygı ve minnetle anarken, toplumun her alanından kadın liderlerle birlikte kazanılmış olan haklarımızı birlikte kutlamak, kendimizi geliştirme fırsatlarını yakalamak, ilişki ağlarımızı genişletmek, birbirimizin deneyimlerinden ilham almak, sanatsal ve toplumsal olayların iş dünyası ile buluşmasını sağlayarak geçmişten geleceğe kadın gücünü konuşmak istiyoruz.

Kadınların iş gücüne katılımı ve liderlik pozisyonlarında daha fazla temsil edilmesi için rol modellerinin önemine inanıyor musunuz?

Küresel Cinsiyet Eşitliği Endeksi raporuna göre Türkiye’nin de dahil olduğu Avrasya ve Orta Asya bölgesinin toplumsal cinsiyet eşitliğine ulaşması 167 yıl alacak. Türkiye, Ekonomik Katılım ve Fırsat eşitliği endeksinde diğer ülkelerin gerisinde kaldı. İlerlemeyi hızlandırmak ve gerçek cinsiyet eşitliğine ulaşmak için acil ve hedefe yönelik önlemlerin gerektiği kaçınılmaz olarak ortada.

Yönetim Kurulunda Kadınla ilgili raporlara göre ise, Türkiye’de cam tavanı kırarak Yönetim Kurullarına seçilen kadın yönetim kurulu üye oranı BIST 100 şirketlerinde, 2021 yılında %16,7 iken 2022 yılında %17,5’a yükseldi (Women on Board 2022 Women on Board Türkiye 2022, 10th Annual Report). Oysaki yapılan çalışmalar, yönetim veya liderlik pozisyonlarında daha fazla kadının olmasının, iş dünyasına ve siyasete olumlu etkisini açıkça göstermekte. Liderlikte cinsiyet dengesinin sağlanmasının şirketlerin performanslarını artırdığını, ekonomik büyümeyi teşvik ettiğini ve iyi yönetime ve kamu güvenine katkıda bulunduğunu gösteriyor.

Toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda sizin en çok ilham aldığınız kadın lideri öğrenebilir miyiz?

Hocaların hocası Türkân Saylan benim bu konudaki ışığımdır. “Her okumuş kadının bu Cumhuriyet’e borcu vardır” diyerek hepimizin içine görev bilincini aşılamıştır. Birlikte çalışma fırsatı bulduğum Kardelenlerin mentorluk projesinde de şahit olduğum için ömrünün son nefesine kadar, karşılaştığı her haksız muameleye rağmen mücadeleden bir an vazgeçmemiş bir toplumsal olarak lider olarak o hepimizin rol modeli ve hocasıdır, Atatürk’ün kızıdır…

Kardelenler, Baba Beni Okula Gönder, Anadolu’da Bir Kızım Var Öğretmen Olacak, Her Kızımız Bir Yıldız gibi projelerle kız çocuklarının okumasını sağlayarak, on binlerce kız öğrenci çocuk yaşta evlendirilmekten ve taşıyamayacağı ağır yükler altında ezilmekten kurtularak, eğitimli, meslek sahibi, ekonomik gücü olan bireyler olarak topluma kazandırılmasını sağladı. Aynı şekilde binlerce üniversiteli gencimiz özgür düşünceli, demokrat Atatürkçü bireyler olarak toplumda yerini bu sayede aldı. Ve bunları her aşamada iftira dolu suçlamalara maruz kalarak her alanda engellenerek başardı.

Sizce “Işıldayan Kadın”ın tanımı ve kriterleri nedir?

Ben bunu sadece “işleyen demir ışıldar” olarak duyuyorum. Parlak ışıkların altında parlayan olmak değil de üzerinde çalışılan şey kendini belli eder, kıvama gelir, rengini gösterir olarak duymak istiyorum çünkü vatanını en çok seven işini en iyi yapandır ve bizim tek ihtiyacımız çalışmaktır.

Peki toplumsal cinsiyet eşitliğine inanan, savunan, kadınları ışıldatmak için aksiyon alan kadın/erkek lider, kurum, platform ve olayları söyleyebilir misiniz?

Erkekler bu yolda el ele omuz omuza çalıştığımız paydaşlarımız onlarsız bu mücadelede başarı elde etmek imkansız. Onlara “good guys” diyoruz… İyi adamlar. Müttefiklerimiz.

Toplumsal cinsiyet eşitliği için yılmadan çalışan, kadının toplumda, iş ve ekonomik hayatta güçlenmesi için mücadelesine devam eden pek çok iyi örneklerimizin olduğunu bilmek geleceğe dair umut veriyor. Bu açıdan Yönetim Kurulunda Kadın Derneği’nin Murat Özyeğin liderliğindeki danışma kurulu, ilk günden beri bize açık desteğini esirgemeyen Danışma Kurulu Üyemiz, sponsorumuz Murat Ülker, 11 senedir bize çok kıymetli zamanlarını, bilgilerini sunan cömert mentorlarımız ve kurumsal destekçilerimiz bu konuda en büyük gücümüz ve kendilerine minnettarız. Ve onların da desteğinin arkamızda olduğunu bilerek birlikte toplumsal cinsiyet eşitliğine gönülden inanarak birlikte yürüdüğümüz kız kardeşlerimizle birlikte 265 kişilik çok güçlü bir STK ve ondan da öte bir hareketiz biz.