Koronavirüs Sonrası Sanat Sektörünü Neler Bekliyor?

Sanat sektörünün alışılagelmiş düzenini derinden sarsan Covid-19 döneminde, teknoloji ve dijitalleşme sanat dünyasında güç dengelerini mi değiştiriyor?

Covid-19 salgınının yarattığı piyasa gerginlikleri karşısında sınanan sanat sektörü büyük sınavlar veriyor. Sanat dünyasında meydana gelen değişimler ve gelişmeler yazının devamında.

Değişen ve Dönüşen Sanat Sektörü

2020 yılı başlangıcında ilk vakaları Çin’de görülen Covid-19 virüsü, çağımızdaki uluslararası seyahat kolaylığının da bir getirisi olarak kısa sürede tüm dünyaya yayıldı. Uzun süredir ilk kez böyle bir pandemik hastalık, Asya, Avrupa, Amerika ve neredeyse tüm dünya ülkelerini sadece sağlık açısından değil, ekonomik, sosyal ve politik açılardan da etkiledi. Türkiye’de ilk vakaları mart ayında görülen Covid-19, diğer tüm sektörlerde olduğu gibi sanat sektörünün alışılagelmiş düzenini de derinden sarstı. İletişim ve yakın ilişkilere dayalı sanat piyasası, izolasyon ve piyasalara gelen durgunlukla sınandı. Sergi ve sanat fuarları iptal edilirken galerilerin kapanması sanat piyasasında yaşanan gerginliğin ilk sebeplerindendi. Dünyanın önde gelen galerilerinin çalışanlarını işten çıkarması ve/veya süresiz olarak zorunlu izne göndermesi sektördeki güvensizlik ve endişe ortamını iyice pekiştiren adımlardan oldu.

Gerekli teknolojik altyapıyı sağlamaya vakit olmadan sanal sergiler, fuarlar oluşturuldu. Sosyal medya hesaplarında yapılan canlı yayınlar, mailingler ve alıcılara gönderilen düzenli bilgilendirmelerle korunmaya çalışılan sosyal bağlar ilişkileri sıcak tutmayı başardı. Birçok galeri ve sanat kurumu, kemikleşmiş eski sistemlerinin yenilenmesi gerektiğinin farkına vardı. Gelen dijital devrime ayak uydurmanın önemi bir kez daha anlaşılmış oldu. David Zwirner ve Gagosian gibi önde gelen galeriler, Art Basel Hong Kong gibi sanat fuarları bu duruma hızla uyum sağlamakta öncü oldular. Birçok ülkede devletten yeterli yardımı alamayan sanat kurumları, kendi çözümlerini oluşturmaya yöneldi. Sanat dünyası, belli gruplar ölçeğinde örgütlenerek özellikle desteğe ihtiyacı olan genç ve yükselmekte olan sanatçılar adına yardım topladı. Tüm bu çabalar boşa çıkmadı, online müzayedeler hiç olmadığı kadar başarılı satışlara imza attı. Lokal Pazar hareketlendi. İlk kez online müzayedede 500 bin TL’ye, yani yüksek bütçeli işler alıcı buldu.

Genellikle bütçeler yükseldikçe online alışverişi tercih etmeyen sanat alıcısı pandemi ile bu durumu kırmaya başladı. Sothbey’s müzayede evi online’da rekorunu pandemi ile kırdı. Lokal pazarın hareketlenmesi sanatçıların bir kısmını ve sanat sektöründe aktif bazı oyuncuları kalkındırdı. Örneğin Mehmet Gün ilk kez 90 bin TL’ye alıcı buldu. Ahmet Oran, Ekrem Yalçındağ gibi sanatçıların fiyatları yukarı çekilmeye başladı. Alea Pınar Dupre, Şahin Demir eserlerinin fiyatları müzayede ile birlikte yukarı çekildi ve talep arttı. Eser yetiştirmekte zorlanır hale gelindi. Bunun aksini yaşayanlar da oldu. Bazı galeriler kapandı, ya da devretti. Bazı sanatçılar mevcut düzenini koruyamadı. Genç sanatçılar sanatseverlerin vakit bolluğu ile internette gezinmelerini fırsat bilip kendilerini tanıtmak üzere daha aktif oldular. Gençler görünür hale geldi, bazıları şanslıydı eser satış grafikleri yükseldi. Bu süreçte ayakta kalanlar güçlenerek yollarına devam edecekler.

{772969}

Sanat Sosyalleşme Üzerine Kurulu Bir Sistem

Önümüzdeki aylarda ikinci bir dalga yaşanmaması durumunda özellikle Amerikalı sanat profesyonelleri tarafından sanatın ciddi bir yükselişte olacağı öngörülüyor. Sanat dünyasında güç dengelerinin değişeceği, dijital yeniliklerin artacağı, kitleler yerine butik gruplara yönelik satış çalışmaların yapılacağı da öngörüler arasında. Özellikle yüksek bütçeli eserlerin alım-satımını gerçekleştiren ve bilinen (established) isimleri temsil eden galeriler, yeni düzenin getirisiyle büyük açılışları değil, belirli bir kitleyi hedefleyen stratejiler geliştirecekler. Sanat dünyası, yeni bir fuarcılık ve galericilik anlayışı / sistemi arayışında.

Anders Krisár

Pandemi ile sanat her an her yerden ulaşımı daha kolay hale geldi, güzel de oldu. Ancak sanat, aurası ile var olan bir alan, sosyalleşme üzerine kurulu bir sistem dolayısıyla fiziki mekanlar ve sanat eseri ile izleyenin teması her zaman var olacak ve önemini kesinlikle koruyacak. Özellikle üst düzey işler, yüksek bütçeler ve sofistike alıcılar için….