Şirketinizi Tüm Dünyaya Miras Bırakır mıydınız?

Uzun yıllardır emek vererek büyüttüğü, outdoor maceracıları ve doğaseverler ile ekstrem spor meraklıları için ürünler üreten firması Patagonia’nın kurucusu Yvon Chouinard, şirketini tüm insanlığa miras olarak bıraktı.

Eğer ki onu sizden önceki aile üyelerinden veya size güvenen bir başkasından devraldıysanız, muhtemelen siz de sonraki kuşağa veya güvendiğiniz bir başkasına devredeceksiniz.

İşinizi sıfırdan kendiniz kurduysanız ve sizden sonra gelecek kimsenin onu hakkınca yönetebileceğine de inancınız yoksa ne yapardınız?

Yvon Chouinard ismini bugüne dek duymadınız belki veya onu çok yakından tanımak istiyor ve hakkında birkaç şey biliyorsunuz. Bu yazıyı okuduktan sonra eminim kendisine telefon açabilme imkanınız olsa, bir dakika durmadan arar ve tebrik ederdiniz. Çünkü Choinard geçtiğimiz hafta (Eylül, 2022) uzun yıllardır emek vererek büyüttüğü, outdoor maceracıları ve doğaseverler ile ekstrem spor meraklıları için ürünler üreten firması Patagonia’yı, tüm insanlığa miras olarak bıraktı.

Şu anda yaklaşık 3 milyar dolar değerinde olan son derece başarılı giyim şirketini kurduktan yaklaşık 50 yıl sonra, bu 83 yaşındaki adam, şirketinin kendisinin değerleriyle uyumlu bir şekilde devam etmesini sağlamak ve önemli çevre koruma çalışmalarını finanse etmek için bu sıra dışı çözümü düşünmüş.

Tüm mülkiyet şimdi Chouinard ve ailesinden iki kuruluşa devredildi: Patagonia Purpose Trust ve Holdfast Collective. Şirketin temel değerlerini korumak için oluşturulan Patagonia Purpose Trust, şirketin oy hisselerinin %100’üne sahip. Kendini çevresel krizle mücadele etmeye ve doğayı savunmaya adamış bir kar amacı gütmeyen kuruluş Holdfast Collective ise oy hakkı olmayan hisselerin %100’üne sahip olacak.

Böylece bu iki hissedar şirketin hem büyümesini hem de tüm kazancının sadece belirlenen amaçlar doğrultusunda harcanmasını sağlayacaklar.

Bugüne dek dünya üzerinde görülmemiş bir şirket yönetim biçimi olarak ders kitaplarında okutulacak cinsten bir karar bu.

Bu sırada Chouinard ve eşi Malinda, geçinmek için yeterli paraya sahip olacak şekilde kendilerini ayarlamış; kırklı yaşlarındaki iki çocukları Fletcher ve Claire, Patagonya’nın maaş bordrosunda kalacak olsa da, ailenin hiçbir üyesi kazandıkları servetlerinden pay alamayacaklar.

Kulağa şok edici gelse de, Chouinard’ın girişimcilik konusundaki alışılmışın dışında yaklaşımına aşina olan insanlar için çok da şaşırtıcı değil. Bunu daha iyi anlayabilmeniz için aşağıda kendisinin bu süreci anlattığı mektubunun bir çevirisini yayımlıyoruz.

Bu mektubu okuduktan sonra sizi hem iş yapış şeklinize hem de bu dünyadaki yerinize dair yeniden düşünmeye sevk edeceğine eminim.

ARTIK TEK HİSSEDARIMIZ, DÜNYA

“Müreffeh bir gezegene dair herhangi bir umudumuz varsa, bu bir iş kaybetmemizi gerektirse bile, hepimizin sahip olduğumuz kaynaklarla elimizden geleni yapmamız gerekecek.

Yapabileceğimiz bu.

Hiçbir zaman bir iş adamı olmak istemedim. Zanaatkar olarak işe başladım. Arkadaşlarım ve kendim için tırmanma teçhizatı yaptım, sonradan giyime başladım. Küresel ısınmanın ve ekolojik yıkımın boyutuna ve buna olan katkımıza tanık olmaya başladığımızda, Patagonia, iş yapma şeklini değiştirmek için şirketimizi kullanmayı taahhüt etti. Faturaları ödemeye yetecek kadar kazanırken bile işimizi en doğru şekilde yapabilirsek, müşterileri ve diğer işletmeleri etkileyebilir ve belki de bu süreçte sistemi değiştirebiliriz.

Çevreye daha az zarar veren malzemeler kullanarak yapılan ürünlerimizle işe başladık. Her yıl satışların %1’ini dağıttık. Değerlerimizi kurumsal tüzüğümüze yazarak, korunabilmeleri için sertifikalı bir B Corp ve Kaliforniya sosyal yardım kuruluşu haline geldik. Daha yakın zamanda, 2018’de şirketin amacını şu şekilde değiştirdik:

Gezegenimizi kurtarmak için çalışıyoruz.

Çevresel krizi ele almak için elimizden gelenin en iyisini yapıyor olsak da bu yeterli değil. Şirketin değerlerini koruyarak krizle mücadeleye daha fazla para yatırmanın bir yolunu bulmamız gerekiyordu.

“Doğrusunu söylemek gerekirse, mevcut seçenekler arasında bizim için iyi olan bir tanesi yoktu. Böylece kendimiz bir tane yarattık.”

Bir seçenek Patagonya’yı satmak ve tüm parayı bağışlamaktı.

Ancak yeni mal sahibinin bizim değerlerimizi koruyacağından veya dünyanın dört bir yanındaki insanlardan oluşan ekibimizi istihdam edeceğinden emin olamazdık.

Diğer bir yol ise şirketi halka arz etmekti. Ne büyük bir felaket olurdu! İyi niyetli halka açık şirketler bile uzun vadeli karlılık ve hissedarlara karşı sorumluluk sebebiyle kısa vadeli kazanç yaratmak için çok fazla baskı altındadır.

Gerçeği söylemek gerekirse, mevcut seçeneklerimiz arasında iyi bir tanesi yoktu. Yani kendimiz yarattık.

“Halka açılmak” yerine “amaca doğru gidiyoruz” diyebilirsiniz. Doğadan değer çekip yatırımcılar için zenginliğe dönüştürmek yerine Patagonia’nın yarattığı zenginliği, tüm zenginliğin kaynağını korumak için kullanacağız.

Nasıl çalışır: Şirketin oy hisselerinin %100’ü, şirketin değerlerini korumak için oluşturulan Patagonia Purpose Trust’a aktarıldı. Oy hakkı olmayan hisselerin %100’ü de kendisini çevresel krizle mücadele etmeye ve doğayı savunmaya adamış bir kar amacı gütmeyen kuruluş olan Holdfast Collective’e verildi. Finansman Patagonya’dan gelecek ve her yıl, işe yeniden yatırım yaptıktan sonra kalan kazandığımız para, krizle mücadeleye yardımcı olmak için temettü olarak dağıtılacak.

Sorumlu iş deneyimimizi başlatalı neredeyse 50 yıl olmasına rağmen daha yeni başlıyoruz.

Bundan 50 yıl sonra müreffeh bir gezegene dair en ufak bir ümidimiz varsa, hatta gelişen bir işimiz varsa, hepimizin sahip olduğumuz kaynaklarla elimizden geleni yapmamız gerekecek. Bu, üzerimize düşeni yapmak için bulduğumuz başka bir yol.

Uçsuz bucaksız olmasına rağmen, Dünya’nın kaynakları sonsuz değildir ve sınırlarını aştığımız açıktır.

Ama aynı zamanda Dünya çok dayanıklıdır. Eğer üzerimize düşeni yaparsak gezegenimizi kurtarabiliriz.“