Çocuklarda Yaz Hastalıkları Ve Korunma Yöntemleri

Amerikan Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Sinan Mahir Kayıran, çocuklardaki yaz hastalıklarını, korunmanın yöntemlerini ve bu hastalıklara karşı bağışıklığı kuvvetlendirecek besinleri anlattı.

Çocuklar için yaz mevsimi, okula verilen ara, yapılan aktiviteler, eğlenceler, tatiller açısından heyecan verici ve keyifli bir dönem olmaktadır. Ancak yaz döneminde karşılaşılan hastalıklar düşünülenin aksine yılın diğer mevsimlerine göre hiç de azımsanmayacak sıklıktadır. Örneğin; soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıkların sadece kış aylarında belirti verdiği algısı nedeniyle bu durum ebeveynler için sürpriz olabilmektedir. Sıcak hava ile birlikte ev dışında, açık havada doğayla, çevreyle geçirilen zaman artmaktadır. Yaz aylarında artış gösteren sağlık sorunları ve hastalıklar; mide ve bağırsak enfeksiyonu, gıda zehirlenmesi, ateş, kulak enfeksiyonu, cilt sorunları, güneş çarpması, idrar yolu ve solunum yolu enfeksiyonu, sinek-böcek sokması, göz enfeksiyonu ve alerjik reaksiyonlar şeklinde özetlenebilir. En sık görülenler ise şunlardır:

Mide ve Bağırsak Enfeksiyonları

Mikroorganizmalarla (özellikle Rota virüs, Norovirüs, Adenovirüs) bulaşmış su ya da gıdaların tüketilmesi sonucunda, ishal ön planda olmak üzere karın ağrısı, kusma ve ateşin de tabloya eklenebildiği çocukluk çağının en sık görülen enfeksiyonları arasındadır. Çocukların girmesini önermediğimiz havuz suyundaki klor dahi mide ve bağırsak enfeksiyonuna neden olabilir. Hijyen, iyice yıkanmış temiz gıda ve su tüketimi, yemekten önce, tuvaletten sonra el yıkamayı, kirli elle iyi yıkanmamış sebze ve meyveleri ağzına sokmamayı rutin hale getirdiklerinde ishaller büyük oranda önlenebilir; kaldı ki ellerin iyi yıkanması bu hastalıktan ve insanlarda gözlenen birçok mikrobik durumdan korunmada esastır.

Bu hastalıklardan korunmak için;

• Mide ve bağırsak enfeksiyonlarında sebep ne olursa olsun, öncelikle vücudun kaybettiği sıvıyı yerine koymak gerekir.

• Az az ve yavaş yavaş su içirilmeli, ek olarak yoğurt, ayran, muz, havuç, patates haşlama gibi gıdalar verilmeye çalışılmalıdır.

• Şekerli ve katkı maddeli gıdalardan uzak durulmalıdır.

• Ancak sık ishale dışkıda kan, sümük, şiddetli kusma ve yüksek ateşin eşlik ettiği durumlarda hastaneye başvurulmalıdır.

Güneş Çarpması

Özellikle yaz döneminde çocuklar güneş ışığına uzun süre maruz kaldıklarında ve yeterince de su içmiyorlarsa, güneş çarpması riski artar. Şayet çocuğunuzda baş dönmesi, sersemlik, göz kararması, konuşma bozukluğu ve vücutta kırmızı döküntüler başlamışsa, gecikmeden hastaneye götürülmelidir. Güneş çarpmasından korunmak için;

• Özellikle tatil yörelerinde 10-16 saatleri arasında çocukların dışarı çıkmasına, güneşe direkt maruz kalmasına izin verilmemelidir.

• UV filtrasyonlu güneş gözlüğü ve geniş çeperli şapka kullanılmalıdır.

• Evin dışında geçireceği zamanda, özellikle denize girmeden 20-30 dk önce 30-50 koruma faktörlü güneş koruyucu krem kullanılmalı ve krem aralıklı olarak deniz ve duş sonrası tekrarlanmalıdır.

• Tüketilen su miktarı artırılmalı, susamadığı dönemlerde dahi su içmeye teşvik edilmelidir.

Güneş Yanıkları

Güneş yanıkları, güneşin UV ışınlarına aşırı maruz kalma sonucunda birkaç saat içerisinde oluşabilen, kaşıntı, ağrı, hassasiyet şeklinde kendini gösteren, cilt altı dokularının da etkilenmesiyle “bül” adı verilen içi sıvı dolu baloncukların eşlik ettiği ve ağır yanıklarla seyredebilen bir tablodur. Bu durumda;

• Cildin yanık bölgelerine güneş koruyucu losyonlar sürülmeli,

• Güneşten uzakta evde tutulmalı,

• Uzun kollu giysiler giyilmeli,

• Yumuşatıcı ve nemlendiricili losyonlar sürülmeli,

• İçilen su miktarı artırılmalıdır.

Ayrıca aşırı sıcaklarla birlikte artan terleme sonucunda, ter bezi kanallarının tıkanmasıyla “isilik” dediğimiz vücutta kaşıntılı, kırmızı cilt lezyonları görülebilmektedir. Bu nedenle, sıcak havada yağlı krem uygulamasından uzak durmalıdır. Bu durumda daha ince ve açık renkli giysiler giyilebilir ve ılık duş sıklığı artırılabilir.

{115273}

Besin Zehirlenmeleri

Yazın sıcaklık artışı sonucunda bakteriler gıdalara yerleşerek kontamine olmasına neden olmaktadır. Genellikle çocuklar bu kontamine gıdaları yediklerinde zehirlenme bulguları görülmektedir. Stafilokoklar, E. Coli, Salmonella ve Shigella’ya kadar bir kısım bakteriler etken olabilmektedir. Ani başlayan şiddetli kusma ve ishal, besin zehirlenmesini akla getirmelidir. O nedenle, her mevsim olduğu gibi, özellikle yaz aylarında taze pişmiş ve evde hazırlanmış yiyecekler tercih edilmelidir.

İdrar Yolu Enfeksiyonları

Günümüzde “en kötü denizin bile en iyi havuzdan iyi olduğu” gerçeği hepimiz tarafından kabul edilmektedir. Ateş, bulantı, karın ağrısı, idrarda yanma, sık idrara çıkma belirtileri ön planda olup, mümkün olan en kısa sürede ıslak mayoların değiştirilmesi, bol su desteği ve doktor kontrolünde tedavisi şart olan bir durumdur.

Ayrıca kulak enfeksiyonu, mantar ve göz enfeksiyonlarıyla alerjik cilt reaksiyonları da sıklıkla havuzların tetiklediği sorunlar arasındadır.

Sinek-Böcek, Kene Sokması

Yaz aylarında havuz kenarında, duşta ve drenajlarda su birikintisi ve uzun süre unutulan çöpler sineklerin artışına neden olmaktadır.

Bu gibi durumlarda;

• Sinek-böcek kovucu doğal losyonlar sürülebilir.

• Drenajlardan uzak durarak çevre temizliğine dikkat edilmelidir.

• Böcek ısırılan yere soğuk uygulama yapılabilir.

• Isırılan yerin kaşınmaması sağlanıp o bölgeye birkaç damla nane yağı damlatılabilir (nane yağı yara iyileşmesini hızlandırır).

Ancak kene ısırmasında kene çıkarılmaya çalışılmadan en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Virüsler

• Özellikle “Rhinovirüs” gibi virüslerin neden olduğu soğuk algınlığı enfeksiyonları kışın daha yaygın olmakla birlikte, yazın dahil her mevsim görülebilmektedir.

• “Coxsackie virüsler” yazın sıklıkla el-ayak-ağız hastalığı gibi enfeksiyonlara yol açabilmektedir. Bu hastalıkta ateş, ağızda ağrılı yaralar, el ve ayak tabanında kırmızı döküntüler olabilmektedir. Özgün bir tedavisi olmayıp, bol sıvı eşliğinde ateş düşürücü ve ağrı kesicilerle sürecin daha rahat atlatılması desteklenebilir.

• “Enterovirüsler” ve “echovirüsler” hafif enfeksiyondan ağır tablolara kadar geniş bir aralıkta belirtilerle ortaya çıkabilir. Yüksek ateş, boğaz ağrısı, kusma, ishal, baş ağrısı, vücutta döküntü, gözlerde kızarıklık gibi bulgular sıklıkla gözlenmektedir.

• “Adenovirüs” enfeksiyonları sıklıkla ateş, boğaz ağrısı, gözlerde kızarıklık ve üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileri göstermektedir.

• Ayrıca kışın daha çok görülmesine rağmen yaz döneminde gördüğümüz “parainfluenza virüsü” havlar tarzda öksürükle karakterize olup yaygındır. Tedavide bol sıvı ve soğuk buhar çoğunlukla yeterlidir.

Bu virüslerin ya da diğer tüm enfeksiyon etkenlerinin yayılmasını önlemek ve korunmak için, özellikle bez değiştirirken ve tuvaletlerden sonra ellerin en az 20 saniye yıkanması gereklidir. Çocuklara da bu alışkanlıkların kazandırılması, başka çocukların tabak, çatal, gıda ve içeceklerinin paylaştırılmaması ve kalabalık yaz kamplarında daha dikkatli olunması bu hastalıkların sıklığını azaltacaktır.

Ateşli hastalık ve enfeksiyon belirtisi gösteren çocukların yaz kamplarından, havuzdan, kreş ve yuvalardan özellikle hastalığın ilk birkaç günü uzak tutulması uygun olacaktır. Bu gürültülü başlangıç belirtilerine rağmen virüslere bağlı enfeksiyonlar çoğunlukla 7-10 gün içinde gerilemektedir.

{144255}