Rengarenk Holi Festivali Hakkında Her Şey
Yazı Boyutu:
Dünyanın hem en renkli hem de en büyük bayramı olarak kabul edilen, baharın gelişinin kutlandığı Holi’de renkler gerçek anlamda havalarda uçuşuyor.
Holi Festivali için dünyanın farklı yerlerinden binlerce kişi Hindistan biletini her yıl ayırttırıyor. Dünyanın hem en renkli hem de en büyük bayramı olarak kabul edilen Holi; gelenekleri, eğlencesi ve mitolojideki yeri ile farklılaşıyor.
Holi Festivali’nin Anlamı
Yüzyıllardır kutlanan Holi (M.S. 4’üncü yüzyıldan beri) eğlencesiyle sadece Hindu görüşünü benimseyenlerin değil dünyadan farklı inançlara sahip, renklerin içinde kaybolmak isteyen herkesin katıldığı geleneklerden bir tanesi. Mitolojide ve Hint toplumunda birçok anlamı olsa da en esas olanı Holi, kışın ve soğuk havaların sona erip baharın başlamasının kutlandığı rengarenk bir festival.
Dünyanın geri kalanından bağımsız olarak derin bir kültürü içerisinde barındıran Hindistan’a ve Hindu’lara özgü bu bayramda kutlanan tek şey ısınan havalar ve canlanan doğa değil elbette. Hint mitolojisinde iyiliğin kötülüğe karşı kazanmasıyla ayrı bir anlamı olan Holi’de herkes yeni başlayan yıldan dileğini seçtiği renklerle gösteriyor; yeni yıl ile birlikte yenilenmek için ilişkilerini düzenliyor ve manevi anlamda yeni başlangıçlar yapıyor.
Hint Mitolojisi ve Holi
Baharın gelişi olarak kutlanan Holi’nin Hint mitolojisinde ayrı bir yeri var. İsmini, kimsenin sevmediği şeytani Kral Hiranya Kashyap’ın kötü kalpli kız kardeşi Holika’dan aldığına inanılan Holi’de tüm bu mitler de hatırlanıyor. Kral Hiranya Kashyap kendisine karşı gelen ve iyiliği seçen oğlu Prahlada’yı yenmek için kardeşi Holika ile şeytani bir plan yapar. Efsaneye göre özel güçlerinden biri ateşten etkilenmemesi olan Holika, yeğeni Prahlada’yı kandırarak bir odun yığınının üzerine çıkarır. Prahlada’yı öldürmek için odunlar ateşe verildiğinde ise kötülüğü simgeleyen Holika o an tüm güçlerini kaybedip yanar ama iyiliği seçen Prahlada ise bu sayede alevlerden kurtulur. Bu efsaneyi hatırlamak için Holi’yi başlatan dolunay gecesinde ateşler yakılıyor ve iyiliğin kötülüğe karşı her zaman galip geleceği hatırlanıyor.
Hindistan’ın başka bölgelerindeki Holi inanışlarından biri de Hindu tanrılarından olan Krişna’yla ilgili. Kötü Putana, bebekken Krişna’yı zehirlemek için kendi sütünü ona içirir. Ondan sonra rengi maviye dönen Krişna bu yüzden kimsenin onu sevmeyeceğini düşünürken Radha yüzünü onun gibi maviye boyar ve dillere destan bir aşk yaşamaya başlarlar. Kutlamalarda insanların renkten renge girmesinin de Radha ve Krişna’ın aşkına gönderme olduğuna inanılıyor.
{10708}
Holi Ne Zaman ve Nerede Kutlanıyor?
Holi, bugün kullandığımız miladi takvime göre değil Hindu’ların Ay’a göre düzenlenmiş takvimine göre belirlendiği için her yıl farklı bir güne denk geliyor. Hindu takviminin 12’nci ve son ayı olan Phalguna’nın son dolunayında Holi kutlanıyor. Çocuklar için Holi neredeyse 10 gün kadar önceden içi renkli su dolu balonlarla başlıyor. Ama esas kutlama dolunay gecesi dualarla başlıyor ve ertesi gün herkesin birbirine renkli tozlar, içi renkli su dolu balonlar atmasıyla devam ediyor.
Hindulara özgü bir bayram olsa da Holi’yi Hindistan’ın farklı inanışları olan hemen her kesimin kutladığını söylemek mümkün. Hatta bu renkli Hint bayramının ünü o kadar arttı ki her yıl binlerce kişi turlara katılarak ya da gezisini kendi organize ederek Holi’yi kutlamak için Hindistan’a geliyor. Çoğu sokakta kutlama olsa da eğer bu festivali yakından görmek ve kutlamalara katılmak için Hindistan’a gelecekseniz en renkli anların yaşandığı şehirlerden birini seçmekte fayda var. Mathura, Vrindavan, Delhi, Barsana, Baldeo, Mumbai, Jaipur, Udaipur, Pushkar, Varanasi, Amritsar, Anandpur Sahib, Shantiniketan, Purulia, Hampi gibi Hindu nüfusunun yoğun olduğu yerler Holi’nin en renkli kutlandığı şehirlerden.
Holi kutlamalarını Hindistan sokakları dışında dünyanın farklı yerlerinde de görmek mümkün. Bunun en büyük nedeni farklı ülkelerde bulunan Hint nüfusu olsa da bir diğer nedeni de sosyal medya sayesinde insanların bu renkli kutlamaya kayıtsız kalmaması… Kanada, Amerika, İngiltere, Brezilya gibi ülkelerde lokal de olsa Holi kutlamaları görmek mümkün.
{49472}
Holi Gelenekleri
Sokaklarda binbir renge bulanmış, birbirine Holi’nin renklerini atarak dolaşan insanlar bu festivalin en belirgin geleneği oluyor. Baharın gelişi kutlanırken herkes renkli tozları, suları birbirine atıyor ve böylece baharın gelişini de kutlamış oluyorlar. Ama Holi’de bundan çok daha fazla gelenek var.
Holi Festivali’nin geleneklerinden biri -diğer kültürlerdeki bahar bayramlarında da olabildiği gibi- kocaman ateşlerin yakılması. Kötülüklerin ve kötü ruhların yakılması anlamına gelen bu devasa ateşler, Holi’den bir gece önce hemen her sokakta karşınıza çıkabiliyor. Gece hava karardıktan sonra yakılan ateşin çevresinde kalabalıklar halinde oturuluyor, sohbet ediliyor ve eğer varsa kırgınlıklar sona eriyor.
Ertesi gün ise Holi başlıyor. Gulal adı verilen tozlar, renkli su balonları sokaklarda rastgele atılıyor. Yazılı olmayan Holi kurallarından biri de insanların beyaz giymesi. Hindistan’da beyaz yas rengi olsa daHoli boyunca bu detaya önem verilmiyor gibi görünüyor. Böylece atılan renkler çok daha ön plana çıkıyor ve görüntüler güzelleşiyor.
Kutlamalar bitince herkes duş alıp renklerden arınmak için evlerine gidiyor; günün geri kalanındaysa yeme içmeyle ilgili gelenekler devam ediyor. Herkes tanıdıklarını, akrabalarını ziyaret ediyor; çeşit çeşit yemekler yeniliyor. Holi ile en çok özdeşleşen iki tat var. İlki hamur içerisine kuru yemişler doldurularak hazırlanıp kızartıldıktan sonra servis edilen gujiya. Bir diğeri ise kenevir yapraklarından yapılan ve sarhoş edebildiği için dikkatli içilmesi gereken bhang.
Holi’de en çok yapılan ve yenilen diğer tatlar yoğurt ve baharatlarla servis edilen minik un köfteleri olan dahi bhalla, kenevir yaprakları ve sebzeyle yapılan bhang pakora, hindistan cevizi, kuruyemişler ve tereyağ ile yapılan bir çeşit kurabiye barfi, sütlaça benzeyen phirni, baharatlı nohut yemeği chana masala, pişiye benzeyen irmik ve şekerli hamurla hazırlanıp kızartılan shakkar para tüm festival boyunca hem sokaklarda satılıyor hem de evlerde misafirler için hazırlanıyor.
Holi’deki Renklerin Anlamları
Bura na mano, Holi hai! ‘Bugün Holi ve ben başka hiçbir şeyi umursamıyorum’ anlamına gelen bu söz Holi’de hiç tanımadığınız birine renk fırlatmadan önce söyleniyor ve Holi’nin amacını aslında özetliyor. Her ne kadar Holi’den gelen fotoğraflarda parlak neon renkler görünse de aslında doğadaki bitkilerden elde edilen, gulal adı verilen kırmızı, yeşil ve sarı boyalar kutlamanın esas renkleri. Holi’de adı duyulan bir diğer boya ise kurutularak toz haline getirilen kadife çiçeğinden elde edilen turuncu renkteki abir.
Kırmızı aşkı, sevgiyi, çoğalmayı ve doğurmayı; yeşil yeni başlangıçları, doğanın canlanmasını; sarı mutluluğu, barışı ve insanın kendi içine dönmesini; mor gizemi; mavi insana hayat veren gökyüzü ve okyanusları; pembe şefkati simgeliyor. Renkler bir süre sentetik malzemelerle yapılsa da Holi bayramı sonunda özellikle göz ve nefes rahatsızlığı yaşayanların sayısının artmasıyla yine doğal malzemelerle yapılmaya başlandı.
Sadece Hindistan’la sınırlı kalmadan kutlanan Holi, içerisinde güzellikleri, iyi temennileri taşıyan; renklerden çok daha öte anlamı olan bir festival. Milyonlarca Hindu’nun geleneksel kutlamalarından biri olan Holi, bu yönüyle sadece o coğrafyanın değil tüm dünyanın kutlamaya balşladığı günlerden de bir tanesi.
{58447}
