Japonya’nın Kiraz Çiçeği Sakura Festivali
Yazı Boyutu:
Mart ayının son günlerinde açmaya başlayan ve Japonya sokaklarını çiçeklerle bezeyen sakura ağaçları güzelliği ile milyonları bir araya getiren bir festivale dönüşüyor.
Çiçekli dalların her yanı sardığı sokaklar, adeta çiçekten bir gökyüzüne dönüşen parklar Japonya’nın en güzel zamanı olarak kabul ediliyor. Baharın geldiğini pembe çiçeklerle gösteren sakura ağaçlarının izlendiği festival olarak bilinen Hanami ise sadece Japonların değil dünyanın her yanından doğanın bu mükemmel uyanışını izlemek isteyenleri kendine çekiyor.
Mart ayının son günlerinde ilk çiçeklerini veren sakura ağaçları mükemmel görünüşünün yanında Japon halkı için felsefi anlamlar da içeriyor. Yaşamı ve hayatın aniden bitebilmesini simgeleyen sakuralar dallarında en fazla iki hafta kalıyor. Bu süre boyunca şahane görüntüler sergileyen kiraz çiçekleri herkesin “bucket list”inde olmayı hak ediyor.
Hanami – Kiraz Çiçeği Festivali Nedir?
Japonca’da kelime anlamı “çiçek izleme” olan Hanami, tam olarak da kiraz çiçeği ağaçlarının izlendiği festival. Hava sıcaklığına bağlı olarak birkaç gün değişebilse de genel olarak mart ayının sonunda açmaya başlayan Japon kiraz çiçeklerine “sakura zensen” deniliyor. Kiraz çiçekleri en fazla 15 gün dallarda kaldıktan sonra hiç solmadan, aniden dallardan düşmeye başlıyor.
Hanami, Japonlar için çiçekleri izlemekten öte anlamları taşıyan bir festival. Doğanın uyanıp baharın gelişini de simgeleyen Hanami’nin asıl anlamı yaşamla özdeşleştiriliyor. Japon kültürüne göre kuru dallardan çıkan güzel çiçekler, bazen zorlayıcı olsa da hayatın bir anda değişebileceğini; dallarda canlı duran çiçeklerin birden bire dökülmeye başlaması da ölümün zamansızlığını anlatıyor. Efsaneye göre hayatını feda eden samuraylar (Japonya’nın geçmiş yıllarında görev alan soylu askerler) son olduğunu düşündükleri, tehlikeli görevlerine gitmeden önce sakura resmi çizip yanlarına alıyorlarmış. Böylece savaş sırasında hem hayatın güzelliğini hatırlayıp geri dönmek için kendilerinde güç buluyorlar hem de ölümün ne kadar zamansız olduğunu hatırlıyorlarmış.
Japon halkının sokaklara çıkıp sakuraları izlediği, ağaçların altında zaman geçirdiği, yaşamı düşünüp ölümün gerçekliği hatırladığı Hanami festivali sadece gündüz olmuyor. Yılın sadece belli bir zamanında açan çiçekleri görmek ve kutlamak için gece yapılan gezilere ise Yozakura deniliyor. Gece sakurası anlamına gelen Yozakura’da çiçeklerin güzelliğini ortaya çıkarmak için özel sokak aydınlatmaları kullanılıyor, kağıt fenerler yakılıyor ve ağaçların altında sake içiliyor.
30.000’den fazla kiraz ağacı
Japonya’nın Nara kentindeki Yoshinoyama’da en az 30.000 kiraz ağacı bulunuyor. Bu da Yoshinoyama’yı kiraz ağaçlarının bolca yetiştiği bir yer haline getirmiştir.1
Dünyanın iki gerçeği olan hayatı ve ölümü simgelediği için Japonların kutsal saydığı sakuraların bakımıyla ilgilenen ve özel eğitim almış kişiler bulunuyor. Sakuramori adı verilen bakım uzmanları, ağaçların uzun süre yaşaması ve sağlıklı büyümesi için her detayı uyguluyor.
Sakura İzleme Programları
Japon kültüründe ayrı bir yeri olan sakuraların açması deyim yerindeyse dört gözle bekleniyor. Öyle ki gün içerisinde yayınlanan haber programlarının devamında sakuraların tomurcuklarının ne durumda olduğu, hava sıcaklıklarının gidişatı ve diğer faktörlere bağlı olarak kiraz çiçeklerinin ne zaman açacağının anlatıldığı ayrı programlar hazırlanıyor. Japon Meteoroloji Ajansı tarafından verilen bilgilerle hazırlanan bu programlar milyonlarca kişi tarafından takip ediliyor.
Sakura çiçeklerinin açtığı ilk günü kaçırmak istemeyenler bu programları sıkı sıkı takip ediyor ve müjdenin verildiğini günün ilk saatlerinde, Hanami için sokaklara çıkıyor.
Japonya’nın 3 Büyük Kiraz Ağacı
Japonya’da çok sayıda ünlü kiraz çiçeği ağacı bulunuyor. Ancak “Japonya’nın 3 Büyük Kiraz Ağacı” olarak bilinen en tanınmış üç kiraz çiçeği izleme noktası Fukushima vilayetindeki Miharu Takizakura, Yamanashi vilayetindeki Jindaizakura ve Gifu vilayetindeki Neodani Usuzumizakura‘dır.
Miharu Takizakura’nın 1000 yaşın üzerinde olduğu söylenmektedir ve ulusal bir anıt olarak kabul edilmesinin yanı sıra Japonya’daki en iyi 100 sakura izleme noktasından biri olarak kabul edilmiştir. Jindaizakura 2000 yaşın üzerindedir ve Japonya’daki en eski ve en büyük kiraz çiçeği ağacıdır. Neodani Usuzumizakura’nın ise 1500 yıldan daha yaşlı olduğuna inanılmaktadır ve bir ağaçta birden fazla renkte yaprakların ilerlemesinin gözlemlenebildiği nadir kiraz çiçeği ağaçlarından biridir.2
Sakura ve Hanami Farkı
Sıkça birlikte kullanılsalar da bu iki kelime aslında birbirlerinden çok farklı. Sakura pembe-beyaz tonlarda çiçek veren kiraz ağacının; Hanami ise bu çiçeklerin izlendiği festivalin adı. Latince adı Prunus ve Prunus Sbug olan gülgiller ailesinden ağaçları kapsayan sakuralar aslında aşılanmamış ham ağaçlar. Yani ağaçlar çiçekleri döküldükten sonra meyve vermiyorlar. Önemli olan bir diğer detaysa kiraz çiçeği olarak özetlense de erik, kayısı, şeftali, badem gibi ağaçların da sakura olarak kabul edildiği.
Hanami ise sakuraların olduğu sokak ve parklarda kiraz çiçeklerinin açmasıyla başlayan ve en fazla iki hafta süren zamanın adı oluyor. Çiçekler açtıktan hemen sonra herkes ağaçların olduğu bölgelerde dolaşıp çiçeklerin enfes güzelliğini seyrediyor, ağaçların altında piknikler yapılıp sake içiliyor. Güneş battıktan sonra ise sakuraların güzelliğinin görünmesi için sokaklarda aydınlatmalar açılıyor ve kutlamalar yemekler eşliğinde devam ediyor.
{47882}
Japon Kiraz Çiçeği Festivali Ne Zaman Kutlanır?
Hanami yani bir diğer adıyla Japon Kiraz Çiçeği Festivali, bu yıl 5 – 14 Nisan 2024 tarihlerinde kutlanacak olsa da aslında takvim üzerinde belirli bir günü yok. Sakura ağaçlarının çiçek açmasıyla başlayan Japon Kiraz Çiçeği Festivali (Japanese Cherry Blossom) havaların gidişatına göre her yıl farklı bir zamana denk geliyor. Günü değişse de genellikle mart ayının son günlerinde açmaya başlayan kiraz çiçekleri dalda durduğu sürece de festival devam ediyor. Ağaçlar iklime göre çiçek vermeye başladığı için sakuralar her şehirde farklı günlerde çiçek açıyor. Bölgeye göre mayıs ayının ilk günlerine kadar sakuralar izlenebiliyor.
İklim değişikliğinin etkilediğini şeylerden biri de Hanami. Uzmanlar geçen sene sakuraların beklenenden bir-iki gün erken açtığını bunun nedeninin de küresel ısınma olduğunu söylüyorlar.
Japon Kiraz Çiçeği Festivali Hangi Şehirlerde Kutlanır?
Hanami tüm Japonya’nın takip ettiği bir festival olsa da sakuralar her sokakta görülmüyor. Fotoğraflardan aşina olunan çiçek açmış ağaç tünelleri ve nehirlerin her iki yanında sıralanan sakuralar ada ülkesinin belli şehirlerinde ve o şehirlerin belirli sokak, park ve bahçelerinde yer alıyor.
Her bahar sakuralar ilk olarak Japonya’nın güneyindeki tropikal iklime sahip Okinawa adasında açıyor. Sonrasında ülkenin güneyinden başlayarak zamanla kuzeye doğru günden güne açıyor. Son olaraksa kuzeydeki Hokkaido adasında sakuralar açıyor.
Tokyo’daki Ueno Park, Yoyogi Park, Shinjuku Gyoen, Chidorigafuchi, Sumida Park, Asukayama Park, Meguro Nehri, Inokashira Park; Kyoto’da Felsefe Yürüyüşü Yolu (Philosopher’s Path), Maruyama Park, Arashiyama, Shrine; Osaka’da Kema Sakuranomiya Park, Osaka Kalesi, Mint Bureau Hanami’nin en güzel manzaralarını veren yerlerden.
7,1 milyar dolar
Japonya’daki Sakura Festivali’nin ekonomik etkisi oldukça büyük. 2023 yılında kiraz çiçeği sezonunun Japon ekonomisine yaklaşık 7,1 milyar dolar katkı sağladığı tahmin ediliyor.3
Sakuraları Japonya dışında da görmek ve bu çiçeklerin sunduğu manzaranın tadını çıkarmak mümkün. Öyle ki Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Washington DC en güzel sakura manzarlarının olduğu şehirlerin başında geliyor (Bunun ilk nedeni Japonya’nın dostluğunu göstermek için 1912 yılında ülkeye gönderdiği sakura fidanları). Macon, New York, New Jersey, Helsinki, Stockholm, Güney Kore’nin güney kıyısındaki şehirlerde, Vancouver, Toronto’da Kiraz Çiçeği kutlamalarına denk gelmek mümkün.
Hanami Gelenekleri
Geleneklerine sıkı sıkıya bağlı olan Japonya’da, Hanami için kültürel gelenekler yok. Ama M.S. 710’lu yıllardan beri kutlanan Hanami’de bu güzelliği kutlamak için herkes sokaklarda oluyor. Açık hava partileri düzenleniyor, ağaçlar altında ziyafet tadında piknikler yapılıyor, Japonların meşhur pirinç rakısı sake ve çay içiliyor. Meteoroloji sakuraların açacağı müjdesini verdiğinde sabah gün aydınlanmadan parklara gidip yer tutanların sayısı ise hiç de az değil.
Tüm bu kutlamalar sırasında herkes sakura ağaçlarına inanılmaz bir saygı gösteriyor. Kesinlikle ağaçlara ya da onların hassas dallarına dokunulmuyor. Sokaklar kalabalık olduğu için ağaç altında zaman geçirmek isteyenler minimum alanda pikniğini yapıyor ve ardında hiçbir iz bırakmıyor.
İstanbul’da Sakura Ağaçlarını Görebileceğiniz Yer
1972 yılında Japonya’nın Shimonoseki şehri ile İstanbul arasında iki şehrin birbirine çok benzemesi sebebiyle kardeş şehir anlaşması yapıldı ve 2003 yılı Japonya’da “Türk Yılı” ilan edildi. Bu yılın şerefine Japonya’nın Shimonoseki şehri tarafından Baltalimanı’nda bulunan Japon Bahçesi kuruldu. Baltalimanı sahilinde 6 bin metrekarelik bir alan içerisine kurulu olan bahçede Japonya’nın sembolü ve doğal güzelliği kabul edilen Sakura ağaçları ile Japon bahçelerinde kullanılan diğer bitkiler kullanılarak köprüler, şelaleler ve bir gölet ile de Japonlara özgü bahçe tasarımı yaratıldı. İşte 2003 yılından bu yana Baltalimanı Japon Bahçesi, sakura ağaçlarının çiçek açmasıyla birlikte ziyaretçilerini şehrin ortasında bambaşka bir dünyaya davet ediyor.
{49472}
