Mars'ın Kayıp Suyunun Gizemi Çözülüyor

Milyarlarca yıl önce göllere ve okyanuslara sahip olduğunu bilinen Mars, bugün ise soğuk bir çöl olarak tanımlanıyor. Günümüz bilim adamlarının ve insanlığının aklında ise tek bir soru oluşuyor: Mars’ta varolan su nasıl yok oldu?

NASA tarafından finanse edilen yeni bir çalışmada Mars'ın gizem perdesi kısmen aralanmaya başlandı. Önceleri Mars yüzeyindeki suyun uzayda kaybolduğu düşünülüyordu. Mars'ın nasıl kurak bir çorak arazi haline geldiğini ve komşusu Dünya'nın suyunu tutup biyolojik bir cennet haline geldiğini anlamayı uman jeologlar ve atmosfer bilimciler, kırmızı gezegenin gözlemlerini yeni modellere dahil ederek, Mars'ın geçmişinin yeni bir resmini ortaya çıkardı: Gezegendeki suyunun çoğu, yer kabuğundaki mineraller içinde hapsolmuş olabilir!

Rakamlar kaç milyar önce olduğunu temsil etmektedir.

Mars 3.7 milyar yıl önce su kaybetti

Önceki araştırmalarda, Mars'ın suyunun çoğunun, atmosferi güneşin radyasyonundan sıyrıldığı için uzaya kaçtığı ileri sürülüyordu. Ancak bugün Science dergisinde yayınlanan ve bu yılki Ay ve Gezegen Bilimi Konferansı'nda sanal olarak sunulan bu yeni çalışma, Mars'ın suyunun hem atmosferik bir çıkış hem de jeolojik bir tuzak yaşadığı sonucuna varıyor.

Yeni model, ne kadar suyla başladığınıza bağlı olarak, bunun yüzde 30 ila 99'unun gezegenin kabuğundaki minerallerle birleştiğini, geri kalan kısmının ise uzaya kaçtığını tahmin ediyor.

{773852}

Mars için bilgisayar simülasyonu geliştirildi

Mars’ta bulunan suyun nasıl yok olduğunu bulmak için geliştirilen bilgisayar simülasyonunda Mars’ın etrafında dolanan uzay aracından ve gök taşlarından elde edilen bulgular incelendi. Ve önemli noktalara dikkat çekildi.

• Gezegen oluştuğundan beri Mars'ın suyunun çoğu kayboldu.

• Bilim adamları, atmosferdeki çoğunun oksijen ve hidrojene bölündüğünden ve hidrojenin uzaya kaybolduğundan şüpheleniyor.

• Yeni araştırma modeline göre, Mars bir zamanlar yüksek miktarda suya sahip olsa bile, şu anda büyük kısmı gezegenin dış kabuğundaki minerallere bağlı.

Yapılan araştırmada yer alan Londra Doğal Tarih Müzesi'nden Dr. Peter Grindrod, "Mars'ın atmosferiyle ilgili yapılan araştırmalardan halihazırda suyun büyük kısmının uzayda kaybolduğunu biliyoruz; üzerindeki ve hemen yüzeyinin altındaki buz kütleleri ise bir kısım suyun donduğunu bize söylüyor" dedi.

Mars’ta farklı türde hidrojen atomları görüldü

Yapılan yeni incelemelerde farklı türde suyun önemli bir bileşeni olan hidrojen atomları görüldü. Bu atomların çoğu çekirdeklerinde sadece bir protonu olduğu halde yaklaşık yüzde 0,02'lik küçük bir fraksiyonda hem proton hem de nötron bulunuyor ve bu onları daha ağır hale getiriyor. Bunlar “döteryum” veya "ağır" hidrojen olarak biliniyor.

Mars’ın önceden su ile dolu olduğu düşünüldüğünde ve uzay aracı tarafından gözlemlenen mevcut hidrojen kaçış hızı göz önünde bulundurulduğunda, mevcut döteryum-hidrojen oranı, tek başına atmosferik kayıpla açıklanamıyor.

Araştırmanın önemli insanlarından biri olan Caltech'ten Bethany Ehlmann, "Mars'tan gelen veriyi kullanarak suyun değişmesinin istisnai değil sık rastlanır bir olgu olduğunu bulduk. Kabuk değişirken suyu içine alıyor ve sulandırılmış mineral olarak bünyesinde tutuyor ki böylece su yapısında tamamen kapana kısılıyor" diyerek süreci açıkladı.

Mars'taki krater ile Salda Gölü arasındaki bağ

“Jezero kraterine seyahat edemeyebilirsiniz ama ona en yakın yeri görmeye gidebilirsiniz: Salda Gölü, Türkiye” – konuyla ilgili bir makaleden alıntı

NASA'nın uzay aracı Perseverance'ın iniş yaptığı Mars'ta bulunan bir kurumuş krater gölünün Burdur'daki Salda Gölü'yle benzerlik olduğu düşünülüyor.

Yapılan araştırmada Salda Gölü’nün sualtı mikrobiyalitleri, eski mikrobiyalitlerin açıkta kalan adası, alüvyon yelpazesi, eski ve yeni mikrobiyalitler, tortul yüzeyleri gibi birçok benzerlik görüldü.

Salda'nın Jezero Krateri'yle benzerliğine ilişkin şu ifadeler yer alıyor: "Türkiye'nin güneybatısındaki bir gölün, Mars'taki bir çarpma krateri ile çok fazla ortak yanı olduğunu düşünmeyebilirsiniz ancak iki havza benzer mineraloji ve jeoloji içeriyor. Aslında, Salda Gölü, bir zamanlar bir göle sahip olduğu düşünülen Jezero Krateri'nde bulunanlara benzer karbonat mineralleri ve deltalar içeren, dünyadaki bilinen tek göldür."