Modanın Tarihsel Evrimi: Daha Büyük Daha İyi Şiarıyla 1980’ler

Sürekli bir gelişme, değişme ve başa dönme döngüsünde olan modanın referans aldığı dönemlere yakından bakış. On üçüncü durağımız, ‘daha büyük, daha iyi’ şiarıyla 1980’ler.

Moda, halihazırda popüler giyim stillerini işaret eder. Her zaman gelişir ve değişir ve başa döner. Modadaki her stil ve trend mutlak bir zamandan veya dönemden geri çağırılır. O yüzdendir ki bu evrimin tarihi hakkında fikir sahibi olmak bir hayli önemli ve kıymetlidir.

Bir insan hakkında fikir edinirken onun stilini de öğrenirsiniz. İnsanlık tarihini okurken de modanın tarihine göz atmak kaçınılmazdır.

Bu yazı serisinde modanın referans olarak kullandığı dönemlere yakından bakacağız. Keyifli okumalar…

Armani 1982 koleksiyonu

Bir on yıl kapanırken 1970’lerin kanaatkarlığından sıkılmış insanların zenginlik ve başarı konseptlerine kucak açmasıyla bu yeni dönem ‘güçlü giyinme’ ile tipikleştirilse de 1980’lerin esas açılışı stil sahibi spor giyim ve Yeni Romantikler ile gerçekleşti. 1960’larda ve 1970’lerde modaya yön verme güçlerini kaybeden elitler, Amerika’da Ronald Reagan ve İngiltere’de Prenses Diana ile üst tabakadan yeni ilham kaynaklarına kavuşmuş oldu.

80’ler moda trendleri oldukça farklı ve özgündü, çeşitli stiller ve silüetler öne çıktı. Buruşuk çoraplar, yırtık kotlar, atkuyruğu ve parlak neon renkli giysiler gibi trendler hakimdi. Yeni romantikler, güçlü giyinme, streç giyinme ve spor giyim olmak üzere, bu dört farklı kategori modayı şekillendirdi.

1970’lerin sonundan taşınan spor giyim trendi fitness çılgınlığı ile tetiklendiği gibi kadınları spor salonunda giydikleri kıyafetleri günlük hayatlarına taşımaları konusunda da cesaretlendirdi. 1983 çıkışlı Flashdance filmideki Jennifer Beals ile vücut bulan stilde tek omzu düşük sweatshirt’ler ve taytlar ile Jane Fonda’nın egzersiz videolarındaki tozluklar sokağın hakimi oldu.

1980’lerin başında giyilen genel kadın sokak kıyafetleri arasında yırtık sweatshirtler, taytlar, özellikle kadifeden olan eşofmanlar vardı. Geniş kemer ve spor ayakkabı gibi atletik aksesuarlar, büyük bir trenddi.

Norma Kamali, jarse gibi materyaller kullanarak stil sahibi spor giyim parçaları üretmeye devam etti. Bu sırada Donna Karan ve Azzedine Alaia gibi tasarımcılar da likra gibi streç materyalleri vücutla uyumlu kıyafetler tasarlamak için kullanmaya başladı. Kıyafetlerin bedene yön verdiği dönem geride kaldı; artık kıyafetleri yönlendiren kadın bedeniydi. Donna Karan ve Azzedine Alaia imzalı kıyafetler vücutla uyumluyken Versace spor giyim için yüksek modanın yolunu hazırlayan marka oldu. Ve seksenlerin en popüler parçası böylece doğmuş oldu: Tek parça streç tulum. Tulumlar üniseks bir moda olarak başlasa da, genellikle kadınlar tarafından daha çok giyilirdi.

1980’lerin başında romantik stil, 1970’lerden gelen kır elbisesi ile tipikleştirildi. Bu trendin vücut bulduğu en iyi kıyafet ise, şüphesiz, Prenses Diana’nın David ve Elizabeth Emanuel imzalı masalsı gelinliği idi. Kabarık kolları, kemer ve kurdele gibi abartılı aksesuarları ve tarihi referansları ile moda tarihi için unutulmazlar arasında yerini aldı.

On yıl ilerledikçe ‘güçlü giyinme’ baskın stil haline gelmeye başladı. Kadınların üst kademe pozisyonlarda yer almaya başlamaları ve modayı ciddiye almaları ile şekillenen stil, vatkalı omuzlar ve gösterişli aksesuarlar ile pekişti. Daha fazla kadın erkek egemenliğindeki iş çevrelerine girdikçe, bu stil kadınlar için yetkinin kendilerinde olduğunu ifade etmenin en belirgin ifadesi haline geldi. Gösterişli vatkalar, canlı renkler, büyük topuzlar, aksesuarlar ve sivri burun topuklular, güçlü giyimin köşe taşları oldu. İş dünyasındaki kadınlar için popüler giysiler arasında diz boyu etekler, geniş paçalı pantolonlar, uyumlu bir blazer ve farklı renkte bluzlar bulunuyordu.

Erken 1980’lerin odak noktası, kendilerine has imza stiller geliştirmeleri sayesinde, tasarımcı kişilikleri oldu. Christian Lacroix, Gianni Versace, Jean Paul Gaultier ve Karl Lagerfeld ile Chanel tasarımcısının kişiliği ile şekillenen markalardı. Gianni Versace, vücuda oturan kokteyl elbisesiyle, Christian Lacroix, kabarık tafta etekleriyle, Karl Lagerfeld ise, mücevher tonlarında klasik tüvit takımlarıyla ünlüydü.

Tartışmasız tarihsel önemi ile Chanel, 1983 senesinde yeni bir döneme girdi. Satışları artırması için göreve getirilen Karl Lagerfeld ile bir sene içinde yeniden en stil sahibi modaevlerinden biri oldu. Yeni, genç pazarın cazibesini kazanırken Chanel’in sadık geleneksel müşterilerini de içerde tutarak satışları artırma talimatı alan Lagerfeld, klasik stillere bağlılığını sürdüren ama bir yandan da acımasızca onların parodisini yapan bir tavır sergiledi. Sergilediği bu tavır ile Chanel, yeniden modanın en ön sırasındaki yerini almış oldu.

1980’lerin hakim trendi ‘daha büyük, daha iyi’, tafta ve canlı renkler olsa da diğer tasarımcılar kendi stillerini yaratmaya devam etti. Günlük giyim için Perry Ellis ve Ralph Lauren gibi Amerikalı tasarımcılar şık kadın kıyafetleri yaratmak adına blazer, gömlek ve el örgüsü kazak gibi erkek giyim unsurlarının adaptasyonuna yöneldiler. Rahat Amerikan stilini temsil bu görünümler ‘kolejli’ olarak lanse edildi. Rahat ama aristokrat tarzı, çok çeşitli sosyal sınıflar ve yaş grupları arasında popüler olan klasik bir görünüm yarattı.

Geleneksel Ivy League ve Seven Sisters stili ile erken 20. yüzyıl İngiliz aristokratların stilinden ilhamla şekillenen trend, biraz da 1940’ların sonları ile 1950’lerin başlarına göz kırparak klasik bir stil yarattı. Oxford gömlekler, polo yaka bluzler, chino pantolonlar ve omuza atılan trikolar ile popülerleşen trend, şehirli genç profesyoneller tarafından benimsendi.

Dünyanın diğer yüzünde, Japonya’da ise moda dünyasını sarsacak yeni bir bakış açısı filizlenmeye başladı. Paris’te defile yapmaya devam eden inovatif Japon tasarımcılar, Batı stiline karşı şiddetli ve şaşırtırıcı birer alternatif oldu. Comme des Garçons’un Rei Kawakubo’su ile Yohji Yamamoto, benimsedikleri yapısöküm ve abartılı proporsiyonları ile kıyafetlerin vücutla olan ilişkisini derinden dönüştürdü. Dönemin tipik stillerinden farklılaşan çizgileri ve siyah renkle olan bağları ile Japon tasarımcılar sayesinde on yıl, 1990’lara dönerken minimalizme evrilmeye başladı.

{773825}

1980’lerin Erkek Modası

1980’lerin başında moda, 1970’lerin sonundaki dağınık hippi görünümünden ve abartılı disko tarzından uzaklaştı. Bu dönemde atletik giysiler, geniş omuzlu, bol kesimli takım elbiseler öne çıktı. Trend olan renkler siyah, beyaz, çivit mavisi, orman yeşili, bordo, kahverengi, ten rengi ve portakal tonlarıydı. Kadife ve polyester, düğmeli ve v yaka gömlekler başta olmak üzere, giysilerde kullanılan popüler kumaşlardı.

1980’lerdeki erkek modası kadın giyimine hakim olan trendlerin izinden giderek şekillendi. Tıpkı kadınlar gibi erkekler için de fitness giyimi çılgınlığı, klasik Amerikan iş kıyafeti, kolejli stili ve güçlü giyinme egemen stillerdi. Mugler, Comme des Garçons, Jean Paul Gaultier ve Karl Lagerfeld gibi kadın modasındaki büyük isimlerin pek çoğu 1980’lerle birlikte erkekler için de tasarlamaya başladı.

On yılın başlarında spor giyim, eşofman ve jarse gibi kilit unsurlarla popülerlik kazandı. Gofre takımlar, polo gömlekler ve trikolar kolejli stili benimseyenlerin olmazsa olmazlarıydı. Seksenlerin ortasından sonuna kadar ise güçlü görünmek için güçlü giyinmek şarttı.

İnce çizgili kumaştan geniş yakalı kruvaze takımlar, güçlü giyimi belirleyen temel detaylardı. Geniş kravatla birlikte giyiliyor ve güçlü kadın giyimini destekliyorlardı. Bu görünümün en mükemmel hali, Hugo Boss tarafından çizilen imajda vücut buldu.

Seksenlerin modasında filizlenen diğer stillerin beslendiği yerse sokağın ta kendisiydi. Alt kültürlerden veya kimliklerden doğan stiller, aşağıdan yukarı doğru yayılma özelliği taşıyordu. Modanın bu şekilde yayılması hali yeni değildi, son birkaç on yıldır örnekleri görülüyordu; yeni olan 1980’lerdeki yeni alt kültür stillerinin moda sahnesinde kalıcı hale gelmesi oldu. Bu stilleri en çok besleyense müzik ve dans kültürleri idi.

1970’lerin sonuna imzasını atan punk’ın evrilmesi ile doğan gotik stil, erken 1980’lerin alt-trendlerinden biriydi. Viktoryen yas giysilerinden ve Bram Stoker’ın Drakula’sından ilhamla şekillenen kıyafetleri ile bu trend, renklerden siyahı merkezine oturttu.

On yılın sonlarına doğru Amerika’da kendine has yeni bir trend yükselişe geçti; hip-hop. Adidas ayakkabılar, ağartılmış jean’ler, kolejli gömlekler, naylon bol ceketler, kapüşonlu sweatshirt’ler, altın zincirler ve beyzbol şapkaları olarak yansımasını bulan stili ile hip-hop, ateşi hiç sönmeyen bir kültür olarak modayı etkisi altına almaya devam etti.

{773848}

1980’lerin Günümüz Modasındaki Yansımaları