Felsefesinden Giyim Kodlarına Y2K Hakkında Merak Edilenler
Yazı Boyutu:
Her geçen gün 2000’li yılların yaşam tarzına ve modasına dönüş devam ediyor! Yükselen Y2K akımını ve trend stil kodlarını ele aldık.
Fark etmişsinizdir; dünyada bir 2000’ler nostaljisi rüzgârı esiyor. Bunun katalizörü, X kuşağının sonlarında doğanlar için gerçek bir efsanenin, değme romantik film senaryolarını ezip geçecek nitelikte, fırtınalı bir aşk hikayesinin yaklaşık yirmi yıl sonra hiç beklenmedik şekilde filizlenip hayatımızın orta noktasına oturması olabilir. Ya da tersine; Jennifer Lopez ve Ben Affleck aşkını küllerinden doğuran belki zamanın ruhudur, kim bilir?
Blumarine İlkbahar-Yaz 2022
Y2K deniyor. Year 2000. Yani 2000 yılı. Milenyum dönümüne özlemle şekillenen global bir akım bu. Covid-19 ile örselenen 2020 ve sonrasında giderek yükselen, henüz tavan noktasını görmesek de Milenyum dönümüne ait kültürel öğelerin, reunion’ların, o döneme ait estetik değerlerin, giyim stillerinin TikTok üzerinden giderek yayıldığını söylemek mümkün.
Blumarine, Sonbahar 2021 ile İlkbahar ve Resort 2022 koleksiyonlarında Y2K akımının anahtar kodlarından denim kumaş, kelebek formu, yılan derisi deseni, düşük belli pantolon ve mini etekler, şifon fırfırlı bluzlar ve ultra bol pantolonlar başrolde. Koleksiyondaki denim elbiselerin özellikle Britney Spears ve Justin Timberlake çiftinin ikonik 2001 Amerikan Music Awards görüntüsünden esinler taşıdığı açık.
Akıllara Takılan Soru, Milenyum Dönümünü Neden Özlüyoruz?
Genel olarak 1997-2003 yılları arası “Milenyum Dönümü” olarak kabul ediliyor. Henüz kimsenin hıza esir olmadığı, şehirden kaçmak bir yana dursun, İstanbul, Londra, Berlin aşkıyla yanıp tutuştuğumuz, şehirde ev arkadaşı olmanın yeni ve büyük bir eğlence olduğu, önce Friends, Seinfeld, sonra Sex and the City izleyip hafta boyu arkadaş meclislerinde bu dizilerin repliklerini tartıştığımız, hepsinden önemlisi; hayata açlıkla, umutla ve mutlulukla baktığımız 90’ların sonu ve 2000’lerin ilk yıllarında sanki üstümüzü örten şeffaf, eşsiz, koruyucu bir güç kalkanı vardı.
Elimizi attığımız her yerden Brad Pitt – Jennifer Aniston, Johnny Depp – Kate Moss, Victoria – David Beckham, Britney Spears – Justin Timberlake gibi ikonik çiftlerin fışkırdığı, kimsenin diğerinin hayatına pek de burnunu sokamadığı, özel hayat diye bir şeyin hala varolduğu, unutulması gereken kişilerin ise, zırt pırt sosyal medyada karşımıza çıkmadığı; çocukların çocuk, gençlerin genç gibi davrandığı, 15 yaşında çocukların okulu asıp iklim krizi protestosuna değil, maça, sinemaya ya da nerede eğleniyorsa oraya gittiği yıllar…
Pek tabii, her güzel şeyin bir de karanlık yanı olduğu gibi; dünyada beyaz ırk egemenliğinin son derece etkin olduğu, cinsiyet eşitliği kavramının yerlerde süründüğü, global toplum tarafından tek tip cinsel tercihin kabul gördüğü, Kate Moss ve heroin-chic stiliyle yayılan 0 beden estetiğinin doruk noktasını yaşadığı, dolayısıyla aşırı zayıf olmayanın güzel normları dışında bırakıldığı, kapsayıcılık kelimesinin henüz keşfedilmediği zor bir dönem aynı zamanda. Bu sebeple Y2K aslında alkışlandığı kadar eleştirilen bir akım.
2020 yılında yapılması planlanan ama pandemi koşulları sebebiyle bu yılın mayıs ayına sarkan Friends Reunion yayınına gelen en büyük eleştiri, “homofobik replikleriyle skandal yaratan, beyaz ırk egemenliğini destekleyen, toz pembe, gerçek dışı bir dünyayı yansıtan bu dizinin günümüz şartlarında neden ve nasıl yeniden bir fenomen olarak lanse edildiği” üzerine gelişmişti. 2000’li yıllar nostaljisi de bu eleştiriden payına düşeni alıyor. Y2K ile hayatımıza yeniden giren Milenyum fenomeni filmler arasında yer alan Mean Girls ve Clueless gibi yapımlar da bu eleştirilerin hedefinde.
Dönemin ikonik çiftlerinden Britney Spears ve Justin Timberlake, denim elbise ve takımlarıyla 2001 Amerikan Müzik Ödüllerine katılmış, o dönem bu görünüm büyük bir moda faciası olarak değerlendirilmiş ve çokça dalga geçilmişti. Şimdi ise özellikle Britney’in giydiği denim tuvalet, moda ikonları ve dev moda evleri ve tasarımcıların ilham radarında gerçek bir fenomen.
Milenyum modasında kırmızı halıdan sokak modasına her yere, her işleve nüfuz eden denim kumaş, Y2K ile yeniden resmi davetlerin bir parçası. 2000’lerde Britney Spears ve Halle Berry gibi ünlülerle özdeşleşen bootcut jean’ler de resmi davetlerde şimdiden yerini almaya başladı. Kate Moss, Richard Quinn İlkbahar 2022 koleksiyonu defilesinde bootcut jean’ini kadife ceketiyle tamamlamış.
Y2K Aslında Nedir?
Y2K aslında bir moda terimi değil. İşin garibi, X nesli için pek de olumlu bir anlam ifade etmiyor. Yani pek çok yerde yazıldığı şekliyle “2000’lerin kırmızı halılarındaki giyim tarzı” asla değil. En azından 2000 yılında öyle değildi. İlk ve asıl açılımı büyük bir global krizi işaret ediyor. 1999 yılının ortalarında Y2K adı verilen bilgisayar virüsünün, 1999’u, 2000’e bağlayan gece saat 12’yi vurduğu anda tüm dijital sistemleri çökertip dünyayı kaosa sürükleyeceğine dair uyarılar yapılmış, finans piyasaları başta olmak üzere iş ve teknoloji dünyası çalışanları aylarca uyumamış, onca çalışmaya rağmen 2000 yılına geçilen yılbaşı, kırsalda kendi ürettiğiyle yetinen azınlık kesim dışında herkes için büyük bir stres içinde geçmişti. Çünkü o dönemde dünyayı yöneten dijital sistemlerin tarih girdisi 6 haneliydi. 1900 standart kabul edilmiş, yıllar, sistemde 88, 98, 99 şeklinde ifade ediliyordu. Bu durumda 00, sistemde 2000 değil, 1900 kabul edilecekti. Küresel işlem yapan, birbirine bağlı tüm sistemlerin 2000’e girer girmez çökeceği, bunun finans piyasalarının altüst olmasına, uçakların düşmesine ve hastane ekipmanlarının bozulmasına neden olacağı söyleniyordu.
Neyse ki, bilgisayar sistemlerini kısa sürede güncellemek için gösterilen ortak küresel çaba sayesinde, 2000 yılının ilk gününde Y2K virüsü alt edildi. Bu noktada, bütün bu olanlar sırasında Y2K virüsünü panik yaratma amaçlı bir aldatmaca olarak görenlerin de olduğunu ve bu kişilerin sayısının hiç de az olmadığını eklemek gerekiyor. Tanıdık geldi mi?
Y2K > C-19
Trend gurusu Marianne Salzman, Y2K > C-19 başlıklı yazısında, yirmi yıl öncesinin potansiyel global kriziyle, şimdinin global krizini sosyolojik davranış şekilleri çerçevesinde inceliyor. Salzman, “2020 ile Y2K arasında bariz paralellikler görerek, bugünü ve geleceği, geçmişin prizmasından görmeyi öğretici buluyorum. 2020’de, yirmi yıl önce ötelemeyi başardığımız patlamanın etkisini hissettik. Yirmi yıl önceki Y2K virüsünün öngörülen sonuçları, beklenenden çok daha sonra ve farklı bir biçimde gerçekleşti. Örneğin finans piyasaları 2020’de karanlığa gömülmedi, ancak feci şekilde sarsıldı ve işsizlik ABD’deki Büyük Buhran döneminin zirvesine yaklaştı. Uçaklar düşmedi; bunun yerine, sosyal mesafe kuralları insanları evde tuttuğu için çok uzun süre havalanamadılar. Hastaneler, ekipman arızalarına değil; belli bölgelerde yeterli ventilatör gibi önemli ekipmanları toplayamama ve aynı anda çok sayıda kritik durumda hasta ağırlamanın getirdiği aşırı yüke yenik düştü” diyor ve ekliyor: “2000 yılında varoluşsal bir krizi atlattığımızı düşündük ancak yirmi yıl sonra bizi yutacak olan tsunamiyi asla fark etmedik. Umarız aynı tartışmayı 2040’ta yaşamayız.”
Salzman, Y2K krizinden yirmi yıl sonra küresel toplumun davranış eğilimlerinde oluşan bariz farklılığın COVID-19’la savaşın ilk yılındaki kaos ortamının sebebi olduğunu vurguluyor: “Y2K virüsü paniği sırasında, kurumlarımız o kadar güçlü ve uzmanlara olan inancımız o kadar sağlamdı ki; dünya, komplo teorisyenlerine kulak tıkayıp hiç vakit kaybetmeden bir araya gelip en sert etkileri savuşturmak amacıyla uyumlu bir şekilde çalışabildi. Microsoft’un kurucusu Bill Gates, Ocak 2000’de CNN’e verdiği bir röportajda, Y2K krizinin “insanların hızlı ve kararlı bir tavırla birlikte çalışmaları sonucu, oldukça küçük bir sorun olarak kaldığını” söylemiş, ardından “İnsanlar bunu görmezden gelseydi, o zaman gerçek etkiyi görürdük” yorumunu yapmıştı. Yirmi yıl sonra yine Bill Gates, bu kez bir BBC toplantısında dünya hükümetlerini yeni koronavirüse yeterince hazırlanmadıkları için uyarmıştı. Bunun sonucunu hepimiz gördük. Gerçek şu ki, 2020’de 1999’dakinden farklı bir dünyadayız. Daha fazla bölünmüş durumdayız. Daha şüpheci, toplumsal faydaya hizmet etmek için partizan ideolojileri bir kenara bırakmaya daha az istekliyiz. Takvimlerimiz yirmi yıl ilerledi, ancak küresel toplum -bazen aşırı hızda- ters yönde hareket ediyor gibi görünüyor.”
GEN-Zii ve Nostalji
Jennifer Lopez, Y2K akımının pop dünyasındaki öncülerinden biri. Her fırsatta kendi Milenyum dönümü görüntüsüne gönderme yapan detaylarla seyirci karşısına çıkıyor. Ekim ayının sonunda RocknRoll Hall of Fame gecesinde hem saç, makyaj, hem de whale tail efektli pantolonuyla aynı tavrı korudu.
Peki, birbirinden kopuk, şüpheci ve partizan olanlar kimler? Hangi nesil? Hep tüketmiş, verildikçe daha da tüketmiş, sonra kendi tükettiklerinde boğulmuş ve şimdi yüzünü avuçları arasına alıp “Nerede yanlış yaptık?” diyen X nesli olmasın? Bu sürekli kendini döven, mutsuz ve çaresiz nesli elinden tutup “Bırak güneş içeri girsin*” diyen, içine teknolojiyle modifiye edimiş bir tutam George Berger, biraz Janis Joplin ruhu kaçmış yeni umudumuz Z kuşağı; ebeveynlerinin eski fotoğraflarında, belki de gardrobunda keşfedip Tik Tok semalarında yeniden canlandırdığı Milenyum estetiğine, bir virüsün, global bir krizin adını vermekten çekinmemiş. Y2K’i korku, sıkışıklık, kriz hissiyatından sıyırıp “cool” bir ifade haline getirmek malum, her baba yiğidin harcı değil. Bununla birlikte trendin sadece ergenlerin değil, yetişkinlerin arasında da hızlıca kabul görmesi, 2020’de kitlesel panikle kaybedilen güven duygusunun nostaljik imgelerle yeniden hayatımıza girmesi, bunun bir çeşit kişisel iyileşme süreci olmasına bağlanıyor.
Pandemi izolasyon sürecinde uzaktan çalışma, uzaktan eğitim, hayat eve sığar gibi kavramlara maruz kalıp ailecek belirsiz süre eve kapanan çocuklu ailelerin fotoğraf albümlerine, oradan eski kıyafetlerin saklandığı dolap, hatta sandıklara ilgi gösterdiğini, buralardan çıkan hazinelerle kendi kendilerine defileler yaptıklarını hayal etmek zor değil. İşte o sandıklardan çıkanın eski kıyafetlerden öte, fotoğraflarda kaldığı düşünülen geçmişe ait iyi duygular olması; karşıdaki insana, arkadaşlara, topluma, dünyaya, geleceğe güven duyulan o neşeli günlere ait stil kodlarını yaşatarak bu duyguyu hatırlamak, hatırlatmak ve pandemi krizini aşmak için motive olma isteği yetişkin Y2K trendini ateşleyen unsur. Ne kadar eleştirilirse eleştirilsin, iyileşmek, yenilenmek için Y2K stili pembe camlı birer gözlük en azından işlevini yerine getirene kadar hepimize gerekli.
Y2K Stili Kodları
Bu yıl Met Gala’da Lily-Rose Depp, Lupita Nyong’o, Jennifer Lopez, Teyana Taylor gibi yıldızların giyim tercihleri, Y2K’in pek de geçici bir trend olmadığını gösteriyor. Ancak günlük yaşama uyarlanabilir Y2K stilinin 2020’lere yansıması elbette gardropta bekleyen eski kıyafetleri birbiriyle kombinleyip giymekten ibaret değil. Çünkü biz Met Gala’da değiliz, kıyafetlerimiz de kostüm değil. Yirmi yıl, moda dünyasında bir stilin geri dönmesi için yeterli zaman kabul ediliyor. 90’larda 70’ler, 2010’larda ise 90’lar geri dönmüştü, hatırlarsınız. Yine de Milenyum dönümünde yaşı çok küçük olan ve stili hiç bilmeyenler için ilginç olan pek çok detay, eski kıyafetlerini değerlendirmek için can atan yetişkinlerin üzerinde adı üstünde “eski” hatta sıkıcı olma riski taşıyor. Bunun için çok sevdiğimiz eski parçaları, güncel olanlarla bir arada kullanıp stili günümüze uyarlamak önemli.
Düşük Belli Jean Pantolon
Beli kalça kemiğine oturan jean pantolon, her ne kadar özünde Robert Plant, Jim Morrison, Mick Jagger gibi rock ikonları ve 70’ler ruhuyla özdeş olsa da modern anlamda düşük, hatta alçak belli jean çılgınlığını baştan kişi, modanın kötü çocuğu Alexander McQueen’den başkası değil. McQueen’in kendisi kadar ünlü Bumster pantolonların ilk ortaya çıkışı ise 1994 yılındaki son derece “anti-romantik” Nihilism koleksiyonuna dayanıyor.
Sadece 7,5 cm uzunluğa sahip ağıyla, modacıyla göre “erkek ya da kadın, herhangi birinin vücudunun en erotik kısmı” olan kuyruk sokumunu açıkta bırakan Bumster’lar, McQueen’in ilham perisi ve en yakın arkadaşı, dönemin en büyük moda ikonu Kate Moss’un da desteğiyle kısa sürede kırmızı halı etkinliklerini sarmış, Milenyum modasına damgasını vurmuştu. Denim kumaş Y2K akımının en baskın detayı. Bununla birlikte düşük belli jean’lerin dönüşü akımın öncü dalgası olarak hem pantolon hem eteklerde karşımıza çıkıyor.
Crop Top, Büstiyer, Straplez Bluz…
Püsküllü, Çiçekli, Taşlı Zincir Kemerler ve Bel Zinciri
Lee Mcqueen’in yarattığı, oldukça alternatif, gotik bir havaya sahip görüntü, Pussycat Dolls, Destiny’s Child, Britney Spears, Christina Aguilera, J.Lo gibi dönemin popüler pop/ hip-hop şarkıcılarının elinde daha seksi, parlak ve süslü püslü bir havaya büründü. Metal, püsküllü kemerle tamamlanan ultra düşük belli pantolon ve etekler kalça; göbek üstünden kesilen atlet, büstiyer, straplez bluzlar ve bel zincirleriyle ince bel vurgusu dönemin yaygın akımı haline geldi.
G-string Lastikleri (Whale Tail)
Aynı, 80’lerde Madonna’nın toplum içinde sütyenin ve sütyen askısının bluzun altından görünmesini ayıp bir şey olmaktan çıkarması gibi, Britney Spears ile Christina Aguilera, 90’ların sonunda g-string lastiklerini Bumster pantolonlarının içinden sergileyip yepyeni bir trende imza attılar. Trendi 20 yıl sonra canlandıran isimlerin başında Hailey Bieber, Bella Hadid, Emily Ratajkowski, Kim Kardashian, Beyonce gibi isimler geliyor. Hailey Bieber trendi ilk uygulayanlardan biri. Şimdilerde Sex Education dizisinde psikolog anne karakterine hayat veren aktris Gillian Anderson’ın 2001 Oscar Ödülleri Töreninin ardından Vanity Fair After Party’de giydiği, g-string üçgenini açıkta bırakan efsanevi elbisesinden ilham alan pembe Alexander Wang elbisesiyle 2019 Met Gala’da boy göstermiş, Versace ise İlkbahar 2020 koleksiyonunda kemer kısmı kesilip whale tail efekti verilmiş etek ve pantolonlara yer vermişti.
Kelebek Formlu ve Desenli Her Şey
Kelebek trendinin Milenyum dönümündeki en ünlü uygulayıcısı Mariah Carey, güncel fenomenleri ise Dua Lipa, Bella Hadid ve Olivia Rodrigo. Dua Lipa bu yıl Grammy Ödüllerine Versace marka önü kelebek işlemeli bir elbise giydi. Instagram profilinde ise kelebek konseptli kıyafetleriyle boy gösteriyor. Dua Lipa ve Bella Hadid, 2022 Blumarine koleksiyonunun hayranları arasında. Mariah Carey’nin 2000 tarihli ikonik kelebek büstiyerinin markası Ungaro ise, İlkbahar 2022 koleksiyonunda bolca kelebek motifine yer verdi.
Düşük Belli Çan/Pileli Mini Etek, Midi Boru Etek ve Takım Hırka ya da Ceket
Lindsay Lohan ve Alicia Silverstone gibi Milenyum dönümünün ergen komedi yıldızlarının, Mean Girls, Clueless gibi ikonik filmlerindeki kostümleri de ergenlerin benimsediği Y2K trendinin önemli bir parçası. Bu sonsuz pembeler ve birbirine karışan sarılar içindeki “Şeker Kız Kendi” görüntüsü, Miu Miu İlkbahar 2022 koleksiyonunda neyse ki olgunlaşmış, yine 2000’li yılların ultra bol pantolonlarını ve Friends dizisinin Rachel Green karakterine ait ikonik slip elbiselerini da yanına alarak günümüze uyarlanmış.
