Sevimli Dostlarımızın Kulak Problemleri

Doç. Dr. Cem Perk, kedi ve köpeklerde sık görülen kulak hastalıkları ve tedavi yöntemlerini anlatıyor.

Can dostlarımız ara sıra başlarını sallar ve kulaklarını kaşırlar, ki bu normaldir. Bir köpeğin sürekli başını sallaması veya bir kedinin devamlı kulağını kaşıması ise olası bir kulak hastalığının belirtisi olabilir. Hayvan hastaneleri veya kliniklerine getirilen vakaların %10’unu kulak problemleri oluşturmaktadır.

Kedi ve Köpeklerin Kulak Hastalıklarının Nedenleri

• Bakteriler ve mantarlar,
• Kulak parazitleri (kulak uyuzu),
• Keneler,
• Kulak kirinin aşırı derecede birikimi,
• Alerjiler,
• Yabancı cisimler (özellikle pisi otları),
• Kulak kanalı polipleri veya tümörleri,
• Anatomik olarak dar kulak kanalı,
• Sarkık kulaklı köpek ırklarında yatkınlık,
• Köpeklerinin araba camından başlarını çıkarmaları ve rüzgâra maruz kalmaları,
• Kulağa su kaçması,
• Av köpeklerinin kışın göle girmeleri.

Kedi ve köpeklerin kulak hastalıkları daha çok otitis eksterna olarak adlandırılan dış kulak kanalında şekillenir. Bu aşamada erken teşhis ve tedavi ile operasyonsuz iyileşme olasıdır. Hastalığın kronikleşmesi orta ve iç kulağa kadar ilerlemesine yol açar. Bu kez belirtiler şiddetlenir ve dengesizlik başlar. Orta kulak iltihabı otitis media, iç kulak iltihabı otitis interna adını alır. Özellikle yabancı cisim kaçmalarında dış ve orta kulak arasındaki kulak zarı delinebilir. Şiddetli ağrı ve başın bir tarafa doğru eğik tutulması gibi belirtiler görülürse kısa zamanda veteriner hekime başvurulmalıdır. Tedavi edilmeyen boğaz ve yutak enfeksiyonları da eustachian kanalı yoluyla orta kulağa yayılabilir.

Kulak Hastalıklarının Belirtileri

• Kulaklarda aşırı akıntı,
• Pis koku,
• Başın sık sık sallanması,
• Arka ayak ile kulağın kaşıntısı,
• Başın eğik tutulması,
• Kulakta kızarıklık,
• Kulak kepçesi iç yüzünde şişkinlik,
• Kulağa dokunulduğunda ağrı,
• Dengesizlik ve sallantılı yürüyüş,
• Anormal göz küresi hareketleri.

Kulak Hastalıklarının Teşhis ve Tedavisi

Evcil hayvanların düzenli kulak temizliği ve bakımı hastalık olasılığını azaltır. Yukarıda açıklanan belirtiler görüldüğünde ise doktor ile temas kurulmalıdır. Kedi ve köpeklerde insanlardan farklı olarak kulak kanalı L şeklinde bir dirsek yapar. Bu nedenle kulak kanalı dışarıdan görülemez. Kulağın muayenesi için otoskop veya video otoskop adı verilen aletler kullanılır. Temel amaç kulak kanalının aydınlatılıp, mercek altında incelenmesidir. Böylelikle kanal içindeki iltihabı, yabancı cisimi, uyuz böceklerinin hareketlerini veya polip ve tümörleri görmek mümkün olur. Video otoskop ile bu görüntüler büyük bir ekrana yansıtılır. Teşhis amaçlı bazen kulak kanalı içindeki akıntıdan numune alınarak laboratuvara gönderilir. Antibiyogram veya mantar ekimi yaptırılır. Böylelikle tedavide en etkili antibiyotik belirlenir. Sonuç bir mantar enfeksiyonu ise, antifungal bir ilaç seçilir. Orta veya iç kulağın etkilendiği durumlarda genel anestezi altında MR çekilmesi gerekebilir. Bu durumlarda medikal tedaviden ziyade operasyon gereklidir. MR sonucu ameliyat yöntemi için yol gösterici olur.

Kedi ve köpeklerde kulak hastalıkları akut dönemde teşhis edilip tedaviye başlanırsa çoğu kez bir hafta – 10 gün içinde iyileşme sağlanır. Örneğin, kulak kanalından bir yabancı cismin çıkarılması ile çok daha çabuk sonuç alınır. Sebep enfeksiyon ise, bir hafta kadar kullanılacak lokal ve oral antibiyotikler sorunu çözer. Mantar kökenli otitler ise çoğunlukla ağızdan verilen antifungal tabletler ile tedavi edilirler. Koyu kahverengi veya siyah, yoğun kıvamlı akıntı ile kendini belli eden kulak uyuzları ise sistemik olarak uygulanacak antiparaziter ilaçlar ile sağaltılırlar. Kulak kepçesine yerleşen keneler için de bu tedavi etkilidir. Alerjiye bağlı durumlarda immün sistemi güçlendiren ilaçlar ve antihistaminikler etkili olur.

Medikal tedaviden sonuç alınamayan, sık sık tekrarlayan durumlarda ise operasyon gereklidir. Ayrıca Basset Hound ve Cocker Spaniel ırkı köpeklerde kulak kepçesi sarkık ve kapalı olduğundan çoğu zaman operasyon gerekebilir. Farklı ameliyat teknikleri olmakla birlikte, çoğunlukla yan kulak kanalı duvarının dirseklenme yerine kadar alınması yeterli olur. Bu yöntem “Zepp yönetimi” olarak adlandırılır ve kulağa rahatça ulaşılacak bir açıklık sağlar. Kulak kanalı içindeki polip ve küçük tümörler için de bu ameliyat uygundur. Orta kulağın irinle dolduğu durumlarda ise “bulla timpanica” olarak adlandırılan bölümün yandan veya alttan drenajı operasyonu yapılır. İç kulağın iltihabı ve bulla timpanicanın drenajının sağlanamadığı olgularda ise kulak kanalı total olarak hep birlikte alınır. Bu durumda ilgili kulakta sağırlık şekillenir.

Kedi ve köpeklerin kulak kepçelerinin içinde şekillenen içi kan ve serumla dolu bombeli şişkinlikler “othematoma” adını alır. Bunlar veteriner cerrah tarafından özel bir operatif teknik ile tedavi edilirler. Sonuçlar başarılıdır.

Kulak hastalıklarının operatif tedavisi sonrası dostlarımızın en az bir hafta boyunca yakalık ile dolaşması ve 2-3 günde bir kontrol için veteriner hekime gitmesi şarttır. Onlardan sevgimizi, ilgimizi ve önlemlerimizi esirgemeyelim. Sağlıklı kalsınlar!