Botter Apartmanı Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Yazı Boyutu:
Yeniden restorasyon ile Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi olarak hizmet verecek olan tarihi Botter Apartmanı ile ilgili bilinmesi gerekenleri keşfedin.
Botter Apartmanı, İstiklal Caddesi’ne her çıktığımızda başımızı kaldırıp uzun uzun baktığımız binalardan biridir. Tarihi, mimarisi, romanlara, hikâyelere konu olan geçmişi ve canlı tanıklarıyla İstanbul’un merkezinde bir mücevher gibi yükselen bu yapı, yakın zamanda geçirdiği restorasyon sonucunda şimdi bir sanat merkezi olarak hizmet verecek. Yeniden sosyal hayata kazandırılmaya hazırlanan bu eşsiz yapıyla ilgili tüm detayları ve bilinmesi gereken özelliklerini tekrar hatırlayalım istedik.
Botter Apartmanı’nın Tarihi
Botter Apartmanı ya da diğer adıyla Casa Botter, giyimine özen gösteren bir padişah olarak bilinen II. Abdülhamid tarafından sarayın resmi terzisi ve modacısı olan, 19. yüzyılın sonlarında İstanbul’a göç etmiş Hollanda uyruklu Jean Botter için inşa edildi. 1900 yılında yapımına başlanan bina, ünlü mimarı Raimondo D’Aronco tarafından 1901 yılında tamamlandı. İstanbul’da Art Nouveau tarzında inşa edilmiş ilk bina olan Botter Apartmanı, bu özelliği ile mimarlık tarihi açısından önem taşıyor.
Örnekleri daha çok Avrupa’da görülen Botter Apartmanı, aynı binada hem iş yeri hem de konut bulundurması ile İstanbul’daki ilk yapı olmasıyla da ön plana çıkıyor. Türkiye’de inşasında çelik konstrüksiyon kullanılan ilk apartman, Pera Palas Oteli’nden sonra asansöre sahip ikinci bina olan Botter Apartmanı, cephesi bitki motifli bordürler, çiçeklerle bezenmiş insan başı figürleri süslemeleriyle 19. yüzyılın sonlarına doğru yükselen Art Nouveau akımının Türkiye’deki göze çarpan ilk örneklerinden biri.
Botter Apartmanı Kime Ait?
Botter Apartmanı’nın sahipliği konusunda tarihi olarak gelişen süreç şöyle; Botter Ailesi, Paris’e gezmeye giden genç oğullarının hastalanarak ölmesiyle büyük bir acı yaşayarak Paris’e göç etmiş ve binayı II. Abdülhamid zamanında Donanma Nazırlığı yapmış Kaptan-ı derya Osman Paşa’nın oğlu Mahmut Nedim Efendi’ye satmıştır. Nedim Bey 1939’da genç yaşta hayatını kaybedince eşi Zeynep Ovayar, binanın alt katlarını çeşitli ticari kuruluşlar tarafından ofis olarak kullanılmak üzere kiralamıştır.
Bu dönemde yazar-şair Ferit Edgü, kurduğu reklam ajansı için binanın üçüncü katını kiralayıp restore ettirmiş ve ajansın taşınmasından sonra da konut olarak kullanmıştır. Zeynep Hanım’ın ölümünden sonra sahipsiz kalan yapıya Hazine el koymuştur. İkinci dereceden mirasçıların hak iddia etmesi üzerine başlayan ve yıllar süren hukuk süreci sonucu bina bakımsız kalmıştır. 2007’de Zeynep Ovyar’ın yeğenleri Botter Apartmanı’nı Hazine’den devralmıştır.
Botter Apartmanı’nın Restorasyonu
2022 yılının şubat ayında restorasyonuna başlanan 123 yıllık Botter Apartmanı’nın yeniden hayata kazandırılmasında sona yaklaşıldı. İBB Miras tarafından mülk sahipleriyle yürütülen katılımcı ve şeffaf bir süreçle restorasyonuna başlanan Botter Apartmanı’nın sergi salonu, gösterim merkezi, İstanbul belgeleyici film arşivi, bilgi-belge merkezi, konferans salonu, tasarım atölyesi ve açık alan tasarım ofisi gibi farklı etkinlik alanlarını içeren kapsamlı bir fonksiyon programı sunması planlanıyor.
{26713}
Botter Apartmanı’nın Mimari Özellikleri
Toplam yedi kattan oluşan Botter Apartmanı, bir moda evi olarak tasarlanmak üzere inşa edildi. Binanın mimarı Raimondo D’Aronc bu apartmanı, meslekî çalışmalarını bir moda evinden sürdürmeye karar veren Jean Botter için hem moda evi hem de aile üyelerinin hayatlarını geçirebilecekleri bir yapı olarak hayata geçirdi. Yapı, dar ve uzun bir arsa üzerine inşa edildiği için bina bitişik nizam olarak uzun ve yamuk tutulmuş bir dikdörtgen biçiminde form kazandı.
Bodrum katı depo, yüksek tavanlı giriş katı mağaza olarak düzenlenmiş, birinci katı atölye ve depo, ikinci-üçüncü kat ile çekme katı konut olarak tasarlandı. Apartman giriş kapısı ve mağaza kısmını süsleyen uzun dallar ve dalların üzerinde yer alan güller oldukça ilgi çekici olmasının yanı sıra birinci kattaki dikdörtgen formlu üç pencerenin üst kısmında armalar yer alıyor. Mimarın en ince ayrıntılarına kadar düşündüğü bu yapıya ait projeler halen İtalya’daki Udine Kent Müzsesi’nde bulunuyor.
Botter Apartmanı Nerede ve Nasıl Gidilir?
İstanbul’un Avrupa yakasında, Beyoğlu ilçesi Asmalımescit Mahallesi’nde bulunan bina, İstiklal Caddesi’nde 235 numaradadır. Buraya toplu taşıma ya da kendi aracınızla kolaylıkla ulaşım sağlayabilirsiniz. Otobüs ile gelmek isteyen kişiler, 129T, 35C, 46Ç, 559C, 66, 72T, 93T otobüslerine binerek bölgeye ulaşabilirler. Ayrıca bölgeye gelmek isteyenler Metro M2 ya da Marmaray hatlarına binerek Şişhane durağında inebilirler.
Botter Apartmanı’nın Romanı
Aynı zamanda edebiyata da ilham veren Botter Apartmanı, yazar Ayşe Övür’ün kaleminde romana dönüştü. Roman, İstanbul’un en eski ve etkileyici apartmanlarından biri olan Botter Apartmanı’nın katları arasında gezinirken, zamanın sınırlarını aşarak birbirini etkileyen yaşamları anlatıyor ve geçmişte deneyimlenip, artık gücünün kalmadığı sanılan travmaların hâlâ türlü yollarla insanların hayatına sızmasına yeni bir tanıklık sunuyor.
Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi
Restorasyonu sonrası yeniden kullanıma açılacak olan ve Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi olarak hizmet vermesi planlanan binada Sergi Salonu, Gösterim Merkezi, İstanbul Documenter Film Arşivi, Bilgi Belge Merkezi, Konferans Salonu, Tasarım Atölyesi, Tasarım Ofisi Açık Alan, Sanatçı Tasarım Hub Açık Alan ve Sanatçı Hub gibi farklı etkinlik alanları da yer alacak.
Botter Apartmanı “Düşler, Hakikatler” Sergisiyle Açılıyor
Botter Apartmanı restorasyon sonucu kapılarını bir sergiyle açacak. Düşler, Hakikatler başlığını taşıyan sergide sisiplinler arası üretimleriyle; Larissa Araz, Mehtap Baydu, Sena Başöz, Orhan Cem Çetin, Cevdet Erek, Ulaş Eryavuz, Ece Gökalp, Berat Işık, Ali Miharbi, Studio Pinprick, Güneş Terkol, Erdem Varol ve Emir Yağmurca gibi sanatçılar bulunuyor. Melike Bayık küratörlüğünde gerçekleştirilecek “Düşler, Hakikatler” sergisi, Beyoğlu’na yeni bir soluk ve anlam kazandıracak.
Serginin küratörü Melike Bayık, OGGUSTO okurları için verdiği demeçte sergiyle ilgili şunları söyledi; “Düşler, Hakikatler sergisi İstiklal caddesi üzerindeki Casa Botter binasında tarih, geçmiş ve bugün arasında oldukça katmanlı konulara odaklanarak kurgulandı. 123 yıllık Botter Apartmanı’nın yaşadığı süreçten bugüne toplumsal, sosyo-kültürel değişimler, kadın, kimlik, emek, doğa, nostalji gibi konuları düş ve hakikat arasındaki ince çizgiden izlemeyi öneriyor. Hayal edilen, ulaşılmaya çalışılan ihtimaller ile varolan ve kaçınılmaz addedilen katatsrofik meseleler arasında bağ kuruyor. İyileşme, şifalanma, rüyadan uyanma, silkelenme ve gerçeklik ile hayal edilen arasındaki tinsel ya da çarpıcı meseleleri gündeme taşıyor. Casa Botter ilk gününden bugüne İstiklal Caddesi’nde bir buluşma, kaynaşma mekanı olarak karşımıza çıkıyor. Düşler, Hakikatler sergisi de bu buluşma alanını vitrininden caddeye taşarak, caddeyi içeri davet ederek yarı kamusal bir beraberlik, bir aradalık alanı olarak konumlandırıyor ve izleyiciyi düş kurmaya, gerçeklik algısını ters yüz etmeye Casa Botter’e davet ediyor. “
{124684}
