Yerebatan Sarnıcı Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Efsanelere, hikâyelere konu olan İstanbul’un en atmosferik ve en eski mekânlarından Yerebatan Sarnıcı hakkında bilinmesi gerekenleri derledik.

İstanbul müzelerinin en eski yapılarından biri olan ve atmosferik olarak gezilmesi en keyifli yerlerden Yerebatan Sarnıcı hakkında neler biliyorsunuz? Efsanelere, mitlere, masallara konu olan bu tarihi sarnıcın hakkında gerek birçok anlatı gerek yakın tarihe mâl olan birçok bilgi var. İşte Yerebatan Sarnıcı’nın tarihi, restorasyonu ve bilinmesi gereken özellikleri…

Yerebatan Sarnıcı’nın Tarihi

Yerebatan Sarnıcı’nın tarihi, Bizans İmparatoru I. Justinianus dönemine kadar uzanıyor. 6’ıncı yüzyılın başlarında, şehrin su ihtiyacını karşılamak amacıyla inşa edildiği sanılıyor. İstanbul, stratejik konumu ve zengin tarihi mirası nedeniyle Roma İmparatorluğu ve sonrasında Bizans İmparatorluğu’nun başkenti olarak seçilmişti. Ancak şehrin içme suyu kaynakları yetersizdi ve imparatorluk su kaynaklarını arttırmak için çeşitli projeler başlattı.

Yerebatan Sarnıcı, bu projelerden biriydi. İmparator Justinianus, şehrin su kaynaklarını artırmak amacıyla 6’ıncı yüzyılın başlarında sarnıcın inşasını emretti. Şehrin merkezinde yer alan sarnıç yeraltı su kaynaklarını depolayarak şehre su sağlamaktaydı. Yerebatan Sarnıcı’nın 336 adet sütun ve 12 adet kemerle desteklenmesinin yanı sıra boyutunun yaklaşık olarak 70 metre x 140 metre olduğu biliniyor. Sarnıcın bir dizi tünel ve merdivenle erişilebilen iki büyük bölümü bulunuyor. Sarnıcın içinde su seviyesi değişebilen bir su havuzu var ve ziyaretçiler, ahşap yürüme yollarıyla bu suyun üzerinde yürüyerek sarnıcı gezebiliyorlar.

Yerebatan Sarnıcı, Bizans döneminde birçok kez onarılmış ve restore edilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde ise kullanım amacı değiştirilerek zaman zaman çeşitli amaçlar için kullanılmıştır. Örneğin; sarnıç 16’ıncı yüzyılda yerli halk tarafından su depolamak için kullanılmıştır. Ayrıca 18’inci yüzyılda bir müzeye dönüştürülmüş ve 20’inci yüzyılın başlarında bir yangın sonrası onarılmıştır.

Bugün Yerebatan Sarnıcı, İstanbul’un en popüler turistik mekânlarından biri olarak göz dolduruyor. İstanbul’un zengin tarihine ve mimarisine tanıklık etmek isteyen yerli ve yabancı turistlerin de ilgi odağı…

Yerabatan Sarnıcı’nın Restorasyonu

Yerebatan Sarnıcı, 1985 yılında turistik bir mekâna dönüştürülmeye başlamadan önce uzun bir restorasyon sürecinden geçti. Sarnıç yıllar içinde ciddi hasarlar almış ve kullanım amacının değişmesi nedeniyle bazı bölümleri de zarar görmüştü. Restorasyon çalışmaları, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü tarafından yürütüldü.

Restorasyon çalışmaları 1985 yılında başladı ve 1987 yılında tamamlandı. Çalışmalar, sarnıcın tarihi dokusunu korumak ve turistlere güvenli bir ziyaret imkanı sağlamak amacıyla gerçekleştirildi. Yerebatan Sarnıcı’nın restorasyonu, arkeolojik kazılar, temizleme, onarım ve yenileme işlemlerini kapsıyordu.

Restorasyon çalışmaları sırasında, sarnıcın bazı bölümlerinde su seviyesinin düşürülmesi gerekiyordu. Bu nedenle, sarnıcın içine özel bir betonarme platform inşa edildi. Platform üzerine kurulan iş makineleri ve diğer ekipmanlarla, sarnıcın temizlenmesi ve onarımı gerçekleştirildi. Ayrıca, sarnıcın aydınlatması da yenilendi ve ziyaretçilerin daha iyi bir deneyim yaşamaları için bazı düzenlemeler yapıldı.

Bugün Yerebatan Sarnıcı, restorasyon çalışmaları sayesinde sarnıcın tarihi dokusu korunmuş ve turistlerin güvenli bir şekilde ziyaret etmeleri sağlanmıştır.

{134275}

Yerebatan Sarnıcı ve Medusa

Yerebatan Sarnıcı’nın bir diğer özelliği ise içinde bulunan Medusa başlıklarıdır. Medusa başlıkları, sarnıcın sütunlarında bulunan, heykellerin yerine geçen süslemeler olarak göze çarpıyor. Medusa, Yunan mitolojisinde keskin dişli, saç yerine başlarında canlı yılanlar olan, dişi canavarlar olarak resmedilen Gorgonlar olarak bilinir ve yılan saçlı bir kadın olarak tasvir edilir. Medusa’nın yüzü, geleneksel olarak insanları taşa çeviren bir güç taşır ve bu nedenle sık sık savaşçı kalkanlarında veya diğer koruyucu aletlerde kullanılır.

Yerebatan Sarnıcı’ndaki Medusa başlıkları, Bizans İmparatorluğu döneminde yapılmıştır. Başlıkların neden burada olduğu tam olarak bilinmese de, olası bir teori, bir zamanlar burada bulunan antik bir yapıdan sökülmüş ve sarnıca yerleştirilmiş olabilecekleri yönündedir.

Medusa başlıklarının biri diğerlerinden farklıdır çünkü başı yanlış yöne doğru dönük olarak yerleştirilmiştir. Bu durum, bazı efsanelere konu olmuştur. Bir efsaneye göre, Medusa’nın başı ters döndürülmüştür çünkü Medusa’nın bakışları, sarnıcın sütunlarını yıkmak için yeterince güçlüdür ve ters döndürülmüş baş, Medusa’nın gücünü nötralize etmek için yapılmıştır.

Yerebatan Sarnıcı’nın Medusa başlıkları, İstanbul’da turistler için çekici gelebilecek en ilginç unsurlardan biridir ve sık sık ziyaret edilir. Medusa’nın gizemli gücü ve ters döndürülmüş başının efsanesi, turistlerin ilgisini çekiyor ve sarnıca ayrı bir hava katıyor.

Yerebatan Sarnıcı Sergileri

Temmuz 2022’de yeniden kullanıma açılan Yerebatan Sarnıcı aynı zamanda sergilere de ev sahipliği yapıyor. Yüzyıllar önce suyun biriktirilip depolanması için inşa edilmiş olan Yerebatan Sarnıcı tarihin farklı katmanlarından günümüze ulaşan evrensel kültürel bilincin ve kolektif toplumsal hafızanın kesiştiği bir mekân olarak da ön plana çıkıyor. Bunun ilk örneği olarak ise kapsamlı restorasyon çalışmalarının ardından çağdaş müzecilik anlayışıyla hazırlanan ilk sergi “Daha Derine” bu yönüyle sanatseverlerin beğenisine sunuldu.

İzleyicileri zamanın sınırsız katmanları arasında gizemli bir yolculuğa davet eden “Daha Derine” sergisi; Ali Abayoğlu, Aslı İrhan, Berkay Buğdan, Güneş Terkol, Jennifer Steinkamp, Malik Bulut, Muzaffer Tuncer, Ozan Ünal ve Yasemin Aslan Bakiri’nin yapıtlarını bir araya getiriyor. Sergi haftanın her günü 09:00-19:00 saatleri arasında ziyaret edilebilir.

{47706}

Yerebatan Sarnıcı Nerede ve Nasıl Gidilir?

Yerebatan Sarnıcı’na ulaşım son derece kolaydır. Merkezi bir konumda bulunan Yerebatan Sarnıcı’na Kabataş – Bağcılar tramvay hattını kullanarak gidebilirsiniz. Burada Sultanahmet durağından indikten sonra 3 dakikalık bir yürüme mesafesi ile sarnıca ulaşabilirsiniz. Eğer Yerebatan Sarnıcı’nı Anadolu Yakası‘ndan ziyaret etmek isterseniz bunun için vapur ile Beşiktaş ya da Kabataş’a gelerek tramvay ile yine Sultanahmet’te inerek sarnıca ulaşabilirsiniz.

Yerebatan Sarnıcı Giriş Ücretleri ve Bilet

Yerebatan Sarnıcı, haftanın her günü 09:00-19:00 saatleri arasında ziyarete açık. Yerli, yabancı ve öğrenci-öğretmen olarak farklı bilet fiyatları sunan Yerebatan Sarnıcı’nın güncel giriş ücretlerini ve biletlerini buradan görebilirsiniz. Eğer biletinizi önceden almak isterseniz online bilet seçeneğini de tercih edebilirsiniz. Yerebatan Sarnıcı, Kültür Bakanlığı’na bağlı olmadığı için Müze Kart’ın geçmediğini de belirtmek isteriz.

{124684}