Klasisizm Akımı Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Dünya sanat tarihine bıraktığı etkiyle birden çok sanat disiplini içerisinde kendine yer bulan klasisizm akımını tüm detaylarıyla ele aldık.

Klasisizm, Rönesans’ın etkileriyle beraber ortaya çıkan ve çoğunlukla edebiyat türündeki eserlere yansıyan bir sanat akımı. Romantizme tepki olarak doğan akım aklı ve kuralcılığı ön plana çıkarmasıyla diğer akımlardan ayrılıyor. Temellerini Rönesans aristokrasisinden alan klasisizm seçkin bir kitleye hitap etmesiyle biliniyor. Peki klasisizmin sanat tarihine nasıl etkileri oldu ve hangi sanatçılar klasisizmin temsilcileri olarak tarihe geçti içeriğimizde derledik.

Klasisizm Sanat Akımı Nedir?

Klasik sözcüğü, Latince “classicus (seçme)” kelimesinden gelir. Klasisizm; hümanist dünya görüşlerinin gelişmeye başladığı, Reform ve Rönesans hareketlerinin yaşandığı bir tarihsel süreçte doğdu. Klasisizmin doğuş koşullarını hazırlayan düşünsel arka planın oluşmasında ünlü Fransız düşünür Rene Descartes’in ”Düşünüyorum öyleyse varım” yaklaşımı oldukça etkili oldu. Bu düşünceye göre insanlık ve sanat, ancak düşünce gücüyle gelişme gösterebilir fikri hakim oldu. Bu fikirden hareketle Klasisizm’in temel ögeleri arasında soyluluk, sağ duyu ve akılcılık, uyum, açıklık, sınırlılık, evrensellik, idealizm, denge, ölçülülük, güzellik ve görkemlilik ön plana çıktı. Bir eserin klasisizm akımı içerisinde sayılabilmesi için bu özellikleri barındırması gerekti.

Klasisizm Nasıl Başladı?

Klasisizm sanat akımının kurucusu Fransız şair Nicolas Boileau-Despréaux olarak gösteriliyor. Klasik edebiyatın en önemli öncülerinden sayılan ve Avrupa edebiyat tarihinde önemli bir yer edinen şair, klasik şiir akımının kurallarını belirleyerek bu akımın önemli temsilcilerinden biri oldu. Yazdığı eserlerle İngiliz Edebiyatını da etkileyen şair, tiyatro oyunu ve eleştiri yazıları da kaleme aldı. En önemli eseri olarak kabul edilen ”Şiir Sanatı” kitabı 1674 yılında yayımlandı ve 20 dile çevrildi.

Edebiyatta Klasisizm

Konusu eski Yunan ve Roma mitolojisinden esinlenen klasik akım, 17. yüzyıl’ın II. döneminde Fransa’da ortaya çıktı. Mükemmeliyetçiliğin ön plana çıkarıldığı akımda, konudan çok anlatıma önem verilir ve anadil en güzel biçimde kullanılmaya dikkat edilir. “Sanat, sanat içindir” anlayışının benimsendiği akımda sanatçılar eserlerinde kişiliklerini gizlemişlerdir. Eserlerde klasik ve değişmeyen tipler oluşturulurken fiziksel ve sosyal çevre önem verilmemiş çünkü değişken olduğu vurgulanmıştır. Kullanılan dil ise seçkinlerin dili olarak tercih edilirken anlatım süssüz ve yalındır. Dünya edebiyatında klasisizmin önemli öncüleri ve temsilcileri olarak ise Montaigne, La Fontaine, Racine, Corneille, Moliere, Boileau, Fenelon, Madame de la Fayette:, La Bruyere ve Bossuet örnek gösterilebilir.

Tiyatroda Klasisizm

Tiyatroda klasisizm , 17. yüzyıl Fransız oyun yazarları tarafından, Aristoteles’in Poetika’sında bulunan zaman, yer ve eylemin birlikteliği düşüncesinden hareketle, Yunan klasik tiyatrosunun kurallarını gözettikleri unsurlarla geliştirildi. Zamanın birliği düşüncesi ile oyunun tüm eyleminin 24 saatlik kurgusal bir süre içinde gerçekleşmesi ihtiyacına atıfta bulunuldu. Yer birliği, eylemin tek bir yerde ortaya çıkması gerektiği anlamına geliyordu. Eylem birliği ise oyunun tek bir ‘olay örgüsü’ etrafında inşa edilmesi gerektiği anlamına geliyordu . Klasikçi oyun yazarlarına örnek olarak Pierre Corneille, Jean Racine ve Molière verilebilir.

Güzel Sanatlarda Klasisizm

Rönesans resmi ve heykeli, klasik formların, motiflerin ve konuların yenilenmesiyle ön plana çıktı. 15. yüzyılda Leon Battista Alberti, resimle ilgili fikirlerinin birçoğunu kuramsallaştırmasında önemli rol oynadı. Kullanılan temalar, Nicolas Poussin ve Charles Le Brun gibi sanatçıların daha katı klasisizmi temsil ettikleri 17. yüzyıla kadar büyük ölçüde kesintisiz devam etti. 17. yüzyılın ortalarından itibaren ise tüm Avrupa’ya yayıldı.

Klasisizm Sanat Akımı Temsilcileri Kimlerdir?

Geçmişten günümüze kadar birçok önemli eserin ortaya çıkmasında başrolü oynayan klasisizm akımı, Roma’da başlamak suretiyle barok ve rokoko akımların yaygın olduğu Almanya’ya sıçrayarak, günümüze kadar birçok önemli temsilci çıkardı. Özellikle kısa bir zaman içerisinde Avrupa’yı sararak dünyaya ulaşan bu akım, hem tarihsel olarak hem de günümüzde önemli yerini koruyor. Klasisizm önemli temsilcileri ise şunlar:

Tiyatroda Klasisizmin Temsilcileri:

• Moliere: Cimri, Kibarlık Budalası, Hastalık Hastası, Beklenmedik Engeller, Scapin’in Dolaplar
• Pierre Corneille: La Galerie du Palais, l’Illusion comique

Edebiyatta Klasisizmin Temsilcileri:

• La Bruyere: Karakterler
• Michel De Montaigne: Denemeler
• Jacques-Bénigne Bossuet: Kitab-ı Mukaddesten Çıkarılmış Politika,
• Jean De La Fontaine: Tilki ve Leylek, Kartal ve Baykuş, Kurbağa ve Fare, Ağustos Böceği ile Karınca, Çocuklar İçin Masallar

Resim Sanatında Klasisizmin Temsilcileri:

• Herbert James Draper: Uçan Balık, Lamia, Icarus’un Ağıdı, Ulyses and the Sirens
• Nicolas Poussin: Germanicus’un Ölümü, A Dance To The Music of Time, Eliezer ve Rebecca
• Claude Lorrain: Gün Batımında Liman, Pastoral Manzara: The Roman Campagna
• Eugene de Blaas: Çiçek Kız, Genç ve Güzel, İki Çocuk, Balkondaki Leydiler, Aşk Mektubu
• Charles Le Brun: Dedalus ve İkarus, Apethosis of Luis XIV.
• Joseph Marie Vien: Sultan Reine, Tatlı Melankoli,

Felsefede Klasisizmin Temsilcileri:

• Blaise Pascal: Düşünceler,
• Rene Descartes: Yöntem Üzerine Konuşma, Dünya ya da Işık Üzerine İnceleme, Ruhun Tutkuları

Klasisizmin Türk Edebiyatındaki Temsilcileri

Türk edebiyatı Batı’ya açıldığında klasisizm dönemi tamamlanma sürecinde olduğundan dolayı edebiyatımızda klasisizm akımı önemli bir etki yaratmadı. Şinasi’nin “Şair Evlenmesi”adlı komedisi, La Fontaine’den yaptığı çeviriler ve Ahmet Vefik Paşa’nın Moliere’den çevirileri, bu anlayışın ürünleri olarak sıralanabilir.