Pop Art Sanat Akımı Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Yazı Boyutu:
Sanat ve popüler kültür arasındaki ayrımı ortadan kaldıran ilk hareket olmasıyla diğer akımlardan ayrılan pop art akımını öğrenin.
Pop art akımı, özellikle Amerika’da savaş sonrası dönemde sanat ve popüler kültür arasındaki ayrımı ortadan kaldıran ilk hareket olmasıyla diğer akımlardan ayrılan bir sanat yaklaşımı. Bu hareket, sanatın yalnızca elit bir kesim tarafından anlaşılan bir şey olmadığını, aynı zamanda herkes için erişilebilir bir şey olduğunu gösterdi. Pop art akımı, modern sanatın geleneksel sınırlarını yıktı ve sanatın toplumsal etkisini artırdı. Peki pop art akımının özellikleri, temsilcileri ve önemi neler? Siz OGGUSTO okurları için pop art akımı hakkında bilmeniz gerekenleri derledik.
Pop Art Nedir?
1950’lerin sonlarında İngiltere’de ve 1960’ların başında ABD’de ortaya çıkan bir sanat hareketi olan pop art akımı, soyut dışavurumculuğa tepki gösteren genç sanatçıların akım haline getirdikleri sanatsal bir yaklaşım. Popüler kültürün ve tüketim toplumunun ele alınmasıyla karakterize olan akım, İngiltere ve ABD’de değişik koşullarda ve birbirinden bağımsız olarak ortaya çıktı. Sanatçılar, reklam, gazete ve dergi gibi görsel kültür malzemelerini kullanarak, ürünlerin ve popüler kültür simgelerinin resimlerini yaparak bu akımın çerçevesini zaman içerisinde belirlediler. Gerçekçi ve objektif görünümüyle bilinen ve genellikle parlak renklerle ve büyük ölçekli eserlerle ifade edilen pop art akımı, sanatçıların genellikle sıradan insanlar ve nesneler üzerinde durarak, gündelik hayatı yansıtmaya çalışmışları üzerine yoğunlaştı.
Pop Art Ortaya İlk Nasıl Çıktı?
Pop art terimini ilk kez 1958 yılında İngiliz eleştirmen Lawrence Alloway, Architectural Desing Dergisi’nde yazdığı “Sanatlar ve Kitle İletişimi” adlı makalede popüler kültür ürünlerini tanımlamak için kullandı. 1959 yılında ise Londra’da açılış yapan “İşte Yarın” başlıklı sergide bulunan; “Bu Günün Evlerini Bu Denli Farklı, Bu Denli Cazip Kılan Nedir?” başlıklı kolajda “popüler” sözcüğünün kısaltması olarak “pop” sanatın ilk örneklerinden biri olarak kabul ediliyor.
Pop Art Akımının Sanat Tarihindeki Önemi Nedir?
Pop art, sanat tarihi için önemli bir dönüm noktası olarak kabul ediliyor. Pop art, modern sanatın öncüllerinden olan dadaizm, avangardizm ve sürrealizm gibi hareketlerin etkilerini yansıtırken, aynı zamanda sanatı kitle kültürü ve popüler kültürle bağdaştıran ilk sanat hareketi olma sebebiyle ön plana çıkıyor.
Pop art akımının ortaya çıktığı dönem, tarihte büyük sosyal, kültürel ve politik değişikliklere tanık olunan bir dönem. Bu dönemde, tüketim toplumu ve popüler kültürün etkisi altında olan insanlar, daha önce görülmemiş bir hızda tüketim yapmaya başladılar. Bu tüketim kültürü, pop art hareketinin ortaya çıkmasında itici güç olarak büyük bir rol oynadı.
Pop art; resim, heykel, grafik tasarım ve diğer görsel sanat alanlarında yenilikçi bir yaklaşım sunarak, sanatın sınırlarını genişletti ve sanatın yeni formlarını keşfetti. Pop art, sanatı bir yaşam tarzı olarak sunarak, insanların sanatla daha güçlü bir bağ kurmalarını sağladı ve sanatın daha geniş bir kitleye ulaşmasına yardımcı oldu.
Sonuç olarak pop art sanatı, sanat tarihinde önemli bir yere sahip çünkü sanatı popüler kültürle birleştirdi ve modern sanatın geleneksel sınırlarını yıktı. Pop art örnekleri, günümüz sanatı üzerinde hala büyük bir etkiye sahip ve popüler kültürün ve tüketim toplumunun gücünü sanat dünyasına yansıtmak isteyen sanatçılar tarafından hala kullanılmakta.
{25703}
Pop Art Akımının Özellikleri
Pop art akımının temsilcilerinden biri olan Richard Hamilton’ın pop art akımı için tanımladığı özellikler arasında şu maddeler ön çıkıyor;
- Popüler (kalabalık hedef kitleler için tasarlanmış)
- Geçici (kısa vadeli çözümlerden oluşan)
- Harcanabilir (kolayca unutulan)
- Düşük maliyetli
- Kitlesel üretilen
- Genç
- Esprili
- Göz alıcı
Pop art resimleri ayrıca sanat çevreleri tarafından hem geçmişin “yüksek sanatının” üstünlüğünü hem de diğer çağdaş avangart sanatın iddialarını reddettiği için ikonoklast (geleneklere karşı çıkan) olarak da tanımlanmıştır.
Ünlü Pop Art Sanatçıları
Pop art sanatçılarının en ünlüleri arasında Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, James Rosenquist ve Tom Wesselmann gibi isimler yer alıyor. Bu sanatçılar, pop art hareketinin öncüleri arasında yer alıyorlar ve günümüzde hala etkileri devam ediyor.
Andy Warhol
Pop art akımının en önemli figürlerinden biri olan Andy Warhol, popüler kültür simgelerini resimlere dönüştürmesiyle dünya çapında tanındı ve kendisinden sonra birçok ismi etkiledi.
Roy Lichtenstein
Amerikalı bir ressam ve heykeltıraş olan Roy Lichtenstein, çizgi roman sanatından ilham alarak benzersiz pop Art eserleri yarattı.
Claes Oldenburg
İsveç asıllı Amerikalı heykeltıraş ve ressam olan Claes Oldenburg, sıradan nesneleri büyük boyutlu heykeller haline getirerek pop art akımının temel özelliklerinden birini ortaya koydu.
James Rosenquist
Amerikalı bir ressam olan James Rosenquist, büyük boyutlu kolajlar ve popüler kültür nesnelerinin bir arada kullanımıyla ünlü.
Tom Wesselmann
Amerikalı bir ressam ve heykeltıraş olan Tom Wesselmann, reklam dünyasından esinlenerek yarattığı büyük boyutlu resimleriyle pop art dünyasında tanındı.
{123628}
Türkiye’de Pop Art Sanatı
Türkiye’de pop sanatı Andy Warhol’un yarattığı akımla ve onun adını taşıyan stili ile ilk olarak karşılıklar bulmaya başlamıştır. Türkiye’de, tüm dünya ile birlikte Andy Warhol etkisinden nasibini alan pop sanatı dönemin yenilik peşinde olan genç sanatçıları tarafından ilgi görmüştü. Özdemir Altan bu akımı Türkiye’ye getiren kişi olarak tanındı ve bu akımdan yararlanarak bir “anlam” arayışı içine girdi. Dünya çapında başarılarıyla da tanınan Burhan Doğançay pop sanat akımının Türkiye’deki öncülerinden kabul edildi. 1960’lı yıllarda Altan Gürman bu alanda eserler verdi ancak eserlerinde tüketim toplumundan çok özgürlük ve insanlık temaları ağır basıyordu. Zekai Ormancı ve Timur Kerim İncedayı, Ergin İnan, Ümit Bilgen, Nur Koçak, Nigar Gülsün Karamustafa, Gencay Kasapçı da pop sanat akımının Türkiye’de etkilediği sanatçılardandı.
Fakat bu çizgiye sadık kalsalar dahi o çizginin dışına 2000’lerden sonra genç kuşak sanatçılar çıkmayı başardı. Genç sanatçılar, çoğul ve renkli görünümlerin yerine daha sade ve net tekil renkler yerini almaya başladı. Pop art akımının ülkemizdeki tekil renk temsilcilerinden biri olan Ümit Bilgen bu alanla ilgili örnek olabilecek bir adım attı ve siyah ve beyazın uyumunu bu sanata uyarladı. Sanatçı eserlerini çoğul renklerden ziyade daha sade ve simetrik renkler olan siyah ve beyaza dönüştürdü. Bu anlamda Türkiye’de renk kombinasyonlarının çokça kullanıldığı stilden siyah beyaza uyarlanması ise oldukça sıra dışı bulundu. Bu sıra dışılık eserlerin farklılığında ve kullanılan materyalde kendini kolayca belli eder.
En Ünlü Pop Art Eserler
Roy Lichtenstein, “Boğulan Kız” – 1963
Pop art akımının öncülerinden sayılan Roy Lichtenstein‘ın “Boğulan Kız” adlı eseri 20. yüzyılın en popüler ikonik çalışmalarından biri olarak görülüyor. Çizgi roman tarzı eserin konuşma balonunda “Brad’ten yardım istemek yerine gözyaşlarında boğulmayı tercih ettiğini” söyleyen bir kadın karakter tasvir edilirken, melodram tarzında olan bu başyapıt pop art akımının en iyi örneklerinden biri kabul ediliyor.
Andy Warhol, “Campbell’in Çorba Konserveleri” – 1968
1968’de bastırılan Andy Warhol’un Campbell’in “Çorba Konserveleri” yaratıldığı ilk andan itibaren ilgi odağı oldu ve kendinden sonra gelen birçok eseri etkiledi. 32 konserve desenlerinin bulunduğu tuvaller, aynı bir markette konservelerin yerleştirildiği gibi, tek sıra hâlinde, raf benzeri dar çıkıntılar üzerine konarak sergilenmiştir.
Tom Wesselmann, “Natürmort #35” – 1963
Amerikalı Sanatçı Tom Wesselmann’in geleneksel natürmort tarzını yansıtan “Natürmort #35” adlı eseri bu eseri, 1950’lerin Amerikası’nı en iyi ifade eden eserlerden.
{18893}
Jasper John, “Bayrak” – 1955
Bir ekol haline gelmiş olan “Bayrak” adlı eserini 1953 – 1955 yıllarında Amerika’da yapan Johns 40’tan fazla Amerikan bayrağı eseri yaratmasına rağmen, daha 24 yaşındayken resmettiği tablo aralarında en iyi bilinen eserdir. Eser, Museum of Modern Arts Manhattan’da sanatseverlerle buluşuyor.
Roy Lichtenstein, “M-Maybe” (Be-Belki) – 1965
Roy Lichtenstein’ın “M-Maybe” tablosu diğer kadınları acıklı hâllerini resmettiği temanın devamı niteliğini taşıyor. Özellikle erkeğini endişeyle yolunu gözleyen sarışın bir kadın portresini gösteren eser, konuşma baloncukları ve abartılı Ben Day noktalarıyla, çizgi roman görünümünü yansıtmaktan geri kalmıyor. Aksine çizgi romanlardan çıkmış görünümünü daha da öne çıkararak âdeta sanat severlerin tasvir beklentisine meydan okuyor.
Andy Warhol, “Marilyn Diptych” – 1962
Londra’daki Tate Modern Müzesi’nde yer alan “Marilyn Diptych” tablosu, Andy Warhol’un ünlü yıldız Marilyn Monroe’nın anısına armağan ettiği bir çalışmadır. Eser, Marilyn’in ölümünden kısa bir süre sonra 1962’de yapılmıştır. Soldaki canlı renklerin sağdaki kesik monokrom görüntülere geçişi ile aktrisin faniliğinin tasvir edildiği Pop art’ın ikonik eseri, şimdiye kadar yaratılmış en ünlü sanat eserlerinden biri olarak kabul ediliyor.
{106554}
