Leonardo Da Vinci: Hayatı, Eserleri ve Bilinmeyenleri
Yazı Boyutu:
Rönesans döneminin şekillenmesindeki en önemli sanatçı, mucit ve dehalardan bir olarak kabul edilen Leonardo Da Vinci hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.
Leonardo Da Vinci Kimdir?
İtalyan asıllı Leonardo di ser Piero da Vinci, resim, heykel, bilim, mimari, mühendislik, müzik ve anatomi alanlarındaki çığır açıcı eserleri ile rönesans döneminin şekillenmesindeki en önemli sanatçı, mucit ve dehalardan bir olarak kabul edilmektedir. En bilinen yapıtları arasında dünyanın en pahalı sanat eserlerinden biri olarak kabul edilen “Salvator Mundi“, “Mona Lisa”, “Vitruvius Adamı”, “Son Akşam Yemeği” gibi yapıtlar bulunmaktadır.
Leonardo Da Vinci’nin Hayatı
Leonardo Da Vinci, 15 Nisan 1452’de İtalya’nın Floransa kenti yakınlarındaki küçük bir kasaba olan Vinci’de noter Messer Ser Piero da Vinci ve Caterina isimli bir köylü kadının evlilik dışı çocuğu olarak dünyaya geldi. Leonardo’nun doğduğu yıl babasının başka bir kadınla evlenmesi üzerine Leonardo’ya beş yaşına kadar annesi baktı.
Annesi bu sıralarda evlendirilince, Leonardo büyükannesi ve büyükbabasıyla yaşamaya başladı ancak 1466 yılında ikisinin de peş peşe ölmesi üzerine babası Leonardo’yu yanına aldı.
Leonardo evlilik dışı bir çocuk olduğundan, dönemin şartları gereği üniversiteye gitmeye hakkı yoktu ancak küçük yaşlardan itibaren resim yapmaya meraklı olan Leonardo’nun çizimleri babasının dikkatinden kaçmadı ve onları Floransalı resim ve heykel ustası Andrea del Verrocchio’ya gösterdi. Leonardo’nun çizimlerini beğenen Verrocchio onu yanına çırak olarak aldı. Çıraklığı süresince Leonardo resim, heykel, mimari, geometri, doğa bilimleri ve müzik gibi geniş bir yelpazede tecrübe edindi.
Leonardo Da Vinci’nin Sanat Hayatı
1482 yılında Verrocchio’nun yanından ayrılarak yeni bir başlangıç yapmak üzere Floransa’dan Milano’ya gitti; sanatçı ve mühendis olarak Milano’da II Moro olarak tanınan Ludovico Sforza’nın hizmetine girdi. Milano’daki ilk işi, 1483 tarihli San Francesco Grande Kilisesi şapeli için büyük bir altar panosunun orta bölümünü oluşturacak olan “Kayalıklar Madonnası” tablosu oldu.
Leonardo bir yandan Sforza ailesinin merasimleri ve kent festivallerinde kullanılan dekorları ve kostümlerini tasarlıyor öte yandan askeri mühendis ve mimar olarak da çalışarak bina, uçan makineler ve silah tasarımları yapıyordu.
Figür eskizleri için yaptığı incelemeler Leonardo’nun insan vücuduna ve dolayısıyla anatomiye olan ilgisini artırdı ve 1480’lerde Leonardo bilimsel ve anatomik çalışmalarına ağırlık vermeye başladı. 1480’lerin sonlarında ise ilk kez insan vücudunun oranları, anatomi ve fizyoloji konularında çalışmalar yaptı.
Leonardo, Milano döneminde her alandaki düşüncelerinden notlar almaya da başlamıştı. Çizimlerinde de yazılarında da solak olmasından ötürü soldan sağa doğru not alıyordu. Bu yazım şekli aynı zamanda mürekkebin bulaşmasını da engelliyordu.
1493’te, Milano Dükü Ludovico il Moro’nun babasının anısına sipariş ettiği atlı anıtın çalışmalarını sürdüren Leonardo, atölyesinde dev boyutta kil modeller, kalıplar, ve fırınlar hazırladı ancak bu sırada savaş patlak verdi, bu heykel asla yapılamadı ve geriye sadece bu dönemde Leonardo’nun yaptığı eskizler kaldı.
1495 yılına gelindiğinde Ludovico il Moro bu sefer Leonardo’ya Santa Maria delle Grazie Manastırı’nın yemekhanesi için “Son Akşam Yemeği” konulu freskini ısmarladı. Ancak tahmin edilenin aksine bu eser Leonardo’nun en büyük fiyaskosu olarak biliniyor. Yeni fresko tekniğini ilk defa denemesi sonucu eseri tamamladıktan hemen sonra fresk bozulmaya başlamıştı.
1503’de tekrar Floransa’ya dönen Leonardo, Francesco del Giocondo’nun siparişi üzerine eşi Lisa del Giocondo’nun bilinen adıyla Mona Lisa’nın portresine başladı. Bu resmi tamamladıktan sonra hiç yanından ayırmamış, tüm seyahatlerinde yanında taşımıştı.
1504’te babasının ölüm haberini alan Leonardo, Floransa’ya geri döndü. Üvey kardeşleriyle miras paylaşımı üzerine anlaşmaya varamadılar ama çok sevdiği amcası tüm varlığını ona bıraktı.
Sanatçının Buonarroti ve Raffaello ile Hikayesi
Bu dönemde Leonardo, çağdaşı olan iki büyük sanatçı Michelangelo Buonarroti ve Raffaello ile tanıştı. Raffaello Mona Lisa’ya hayran kalmıştı ve hatta üzerinde çalışma imkanı bile oldu. Leonardo ile Michelangelo arasında ise bir çekişme başladı. Floransa yönetimi, hükümet konağı Palazzo Vecchio’nun büyük salonunun duvarlarını şehrin tarihine dair büyük duvar resimleriyle donatmayı kararlaştırmıştı. Leonardo’dan “Anghiari Savaşı” temalı bir resim istendi. Michelangelo’nun “Cascina Savaşı” konulu resmi ile karşılıklı sergilenecekti. Ancak her iki resim de bitirilemedi.
{772292}
Leonardo Da Vinci’nin İlk Eserleri
1472’de Leonardo, Floransalı Ressamlar ve Heykeltıraşlar Loncası’na kabul edildi. Bu sırada hala Verrocchio’nun yanında çalışıyordu. Bu dönemde ustası Verrocchio’ya “İsa’nın Vaftizi” konulu bir resim siparişi geldi. Verrocchio Leonardo’ya bu resimdeki meleklerden birininin yüzünü resmetme görevi verdi. Bu melek figürü Leonardo’nun kendi has tekniği sayesinde o kadar çok ilgi çekti ki Verrocchio’nun öğrencisinin yeteneği yüzünden resim yapmayı bıraktığı söylenmektedir.
Çoğunlukla atölyedeki modellerle çalışan Leonardo, öte yandan da doğayı konu aldığı çalışmalar yapıyordu. 1473 yılında yaptığı “Arno Manzarası”, onun ilk desen ve eskiz çalışmasıydı ancak 1475 yılındaki “Meryem’e Müjde” bu alanda ustalaştığının kanıtı olmuştu.
Leonardo 1478’de ilk önemli işi olan Floransa’daki Palazzo Vecchio’da yer alan San Bernardo Şapeli’nin altar panosunu süsleme siparişini aldı. Ancak Leonardo bu tabloyu tamamlamadı. Aynı şekilde 1480’de “Aziz Hieronymus”u betimleyen altar resmi ve 1481’de Scopeto’daki San Donato Manastırı için yaptığı “Müneccim Kralların Tapınması” temalı resim siparişlerini de Bernardo Şapeli’nin altar panosu yapıtı gibi yarım bıraktı.
Leonardo Da Vinci’nin Anatomik Çizimleri
Leonardo 1506’da Floransa’dan ayrılarak tekrar Milano’ya döndü. Buarada kentin Fransız yöneticisi Charles d’Amboise için çalışmalarını sürdürdü. 1508’de “Kayalıklar Madonnası”nın ikinci versiyonunu yaptı.
Bu sıralarda Leonardo’nun anatomik çizimleri resimlerinin önüne geçmeye başlamıştı. Anatomiye çok fazla vakit ayırıyordu. Daha çok insan vücudu ile kesik ve parçalanmış organları inceliyor, sayfalarca notlar alıyordu. Bu dönemde Lombardiya aristokratının 15 yaşındaki oğlu olan Kont Francesco Melzi öğrenci olarak sanatçının atölyesinde çalışmaya başladı. Melzi sonradan Leonardo’nun en yakın dostlarından biri olmuştur.
1511’de Leonardo’nun hamisi Fransız yönetici Charles d’Amboise öldü. Fransızların 1512’de Milano’dan çekilmesi ile Leonardo, Papa X. Leo’nun kardeşi Giuliano de’Medici’nin koruyuculuğunu kabul ederek Roma’ya gitti. Vatikan Sarayı’nda Guiliano de’Medici için çalışmaya başladı. “Vaftizci Yahya” Leonardo’nun Roma döneminden günümüze ulaşan tek ve yalnız yaptığı son resimdi.
1513-1516 arasında Roma’da yaşayan Leonardo, Papa için geliştirilen çeşitli projelerde yer aldı. Anatomi ve fizyoloji alanında çalışmaya devam etti ancak Papa, kadavralar üzerinde çalışmasını yasakladı.
1516’da koruyucusu Giuliano de’Medici’nin ölümü üzerine Fransa Kralı I. François’nin davetiyle saray ressamı olarak Fransa’ya taşındı. Francesco Melzi ve Salai ile birlikte Amboise’deki Cloux Şatosu’nda kendisi için özel olarak hazırlanan konağa yerleşti.
{772303}
Leonardo Da Vinci’nin En Önemli Eserleri
Salvator Mundi
2005 yılında yeniden keşfedilmesinin ardından dünyanın en pahalı sanat eserlerinden biri olarak kabul edilen “Salvator Mundi“nin tarihteki izi 15. yüzyıla dayanıyor. İsa’nın dünyanın kurtarıcısı olarak betimlendiği tablonun, Fransız XII. Louis ve onun eşi Breton’lu Anne için yapıldığı tahmin ediliyor. 2017’de Christie’s’de düzenlenen açık artırmada tam olarak 450.3 milyon dolara alıcısını bulmuştur.
Mona Lisa’ya benzerliği çok konuşulan eser hakkında sanat tarihçisi Martin Kemp: “Çünkü çok yumuşak. Sol gözünün üstünde – sağ tarafa baktığımızda – eti yumuşatmak için yapmış olduğu izlerden bazıları var ve yüz 1500’den sonra Leonardo’nun karakteristiği olan ‘çok yumuşak’ denilebilecek bir boyaya sahip. Daha sonraki Leonardo eserlerini birbirine bağlayan şey, pek bilinmeyen bir şeyin, psikolojik hareketi, aynı zamanda da gizem duygusudur. O çizer ama cevapları size asla vermez. Tıpkı Mona Lisa gibi” açıklamasında bulunmuştur.
Mona Lisa
Leonardo Da Vinci’nin en bilinen eseri olan “Mona Lisa”, Francesco del Giocondo’nun siparişi üzerine eşi Lisa del Giocondo’nun, bilinen adıyla Mona Lisa’nın portresi olarak sipariş üzerine yapılmış bir eserdir. Tonların birbiri içinde eritilmesiyle yumuşak etki yaratmayı amaçlayan bir boyama yöntemi olan sfumato tekniği ile resmedilmiş bir 16. yüzyıl yağlı boya portresidir. Resim hâlen Paris’teki Louvre Müzesi’nde sergilenmektedir.
Son Akşam Yemeği
15. yüzyılda Duke Lodovico Sforza’nın isteği üzerine yapılmış olan bu fresk, 4.5 metreye 8.8 metre olup, adını Hz. İsa’nın yakalanıp çarmıha gerilmesinden hemen önceki yemeğinden alıyor. Bu eserde Leonardo duvar üzerine sulu boya tekniğini deneyerek oldukça öncü bir atılım yapıyor ancak Da Vinci’nin kullandığı teknik sanatsal açıdan her ne kadar başarılı olsa da zamana direnme açısından bir hayli başarısız oluyor.
{773803}
Kayalıklar Bakiresi
Da Vinci’nin iki kez tasvir ettiği “Kayalıklar Bakiresi”, Kutsal bakire Meryem’in tablosudur. İlk versiyon renklerin ve hatların iç içe geçtiği sfumato tekniği ile tamamen Leonardo’nun ürünüdür. İkinci tasvir ise daha net hatlar ve çizgileri görebildiğimiz ve ağırlıkla çıraklarının elinin değdiği bir versiyondur. “Kayalıklar Bakiresi”nin ilki günümüzde Paris Louvre Müzesi’nde ikincisi ise Londra Ulusal Galeri’sinde seyircisiyle buluşmaktadır.
Vitruvius Adamı
1492 yılında yapıldığı düşünülen eskiz, Da Vinci’nin günlüklerinin birindeki notların arasında bulunmuştur. Notların yanında sıklıkla “Oranların Kanunu” ve “İnsanın oranları” yazmaktadır. Dahi bir mimar ve yazar olan Vitruvius Pollio’nun “De Architectura” adlı eserinde tasvir ettiği oranlardan esinlenerek resmedildiğinden “Vitruvius Adamı” ya da “Altın Oran” olarak bilinmektedir. Günümüzde Venedik’te Gallerie dell’Accademia’da sergilenmektedir.
Kakımlı Kadın
Leonardo Da Vinci’nin resmettiği dört kadın portresinden biri olan bu eser, 1489-1490 yılları arasında yapılmıştır. Eserdeki kişi Milano Dükü Ludovico Sforza’nın emrinde çalışan bir adamın kızı olan 16 yaşındaki Cecilia Gallerani’dir. Contrapposto tarzında, yani bir diğer deyişle gövde bizim bakış açımıza göre sola, baş ise sağa bakacak şekilde yapılmış bir portredir. Günümüzde Polonya, Krakow’daki Czartoryski Müzesi’nde sergilenmektedir.
Sanatçının Felç Geçirmesi ve Ölümü
Kısa bir süre sonra geçirdiği felç sonucu bedeninin sol tarafı etkilense de çalışmalarına devam etti ancak resim çalışmalarını ağırlıklı olarak öğrencisi ve kadim dostu olan Melzi yapıyordu. Fırça pek kullanamıyor olsa da çizime ağırlık veriyor, desen çalışmaları ve tufan konulu gerçeküstü çizimler yapıyordu.
1518’de sağ koluna felç inen ve yatağa mahkum olan Leonardo 2 Mayıs 1519’da 67 yaşında Cloux Şatosu’nda hayatını kaybetti ve buradaki St. Florentin Manastırı’nın kilisesine gömüldü.
{21105}
