Türk Seramik Sanatçıları: Minor Planet Ceramics

Kalıbın yanı sıra tamamen el ile üretilmiş sofra takımları, yemek tabakları, kahve fincanları, kupa, kase, şamdan gibi objeler tasarlayan Ayşegül Yaman Saygın ile markası Minor Planet Ceramics ve seramik sanatı üzerine konuştuk.

Ayşegül Yaman Saygın

Seramik sanatı hayatınıza nasıl girdi?

Uzun ve yorucu bir iş hayatından sonra sanatın bir dalıyla uğraşıp biraz rahatlama arzum vardı. Seramik ise çocukluğumdan beri hep sevdiğim ve ilgilendiğim bir sanat dalıydı. Seramik konusunda kendimi geliştirmek için İstanbul’da ve yurt dışında çeşitli atölyelerde düzenli eğitimlere katıldım. Katıldığım atölyelerde saatler yetmeyince eve seramik malzemeleri alıp dışardan fırın kiralayarak başladım, sonra bu da yetmeyince fırın satın alıp kendi atölyemi kurdum. Son 5 senedir kendi yarattığım markam Minor Planet Ceramics ile hem satış yaparak hem de atölyemde çeşitli yaş gruplarına seramik yapımı/sırlama atölyeleri vermekteyim. Tüm bu süreçte yerli ve yabancı kaynakları, akademik kitapları takip ettim ve yurt dışında yapılan fuarları gezdim. Yaptığım seramikler ise zaman içinde önce yakın çevremden sonra da sosyal medyada ilgi gördü. Şu an en çok ilgiyi yemek fotoğrafçılarından ilgi görüyorum ve onların isteği doğrultusunda tasarım yapıyorum.

Seramiği diğer güzel sanat dallarından ayıran, bu sanatı sizin için özel kılan şeyler neler?

Kafanızda tasarladığınız objeyi, çamurla şekillendirerek, bazen sabırla tekrar deneyerek, renk denemeleri yaparak, dokunarak, hissederek bir şeyler üretmek, tüm bu aşamaları sabırla beklemek tarif edilemez. Kendi ürettiğiniz eşyaları kullanmak, onları hem kendi hem başkalarının sofralarında görmek, çevrenizden güzel geri dönüşler almak ruhen çok tatmin edici bir duygu.

“Kafanızda tasarladığınız objeyi, çamurla şekillendirerek, bazen sabırla tekrar deneyerek, renk denemeleri yaparak, dokunarak, hissederek bir şeyler üretmek, tüm bu aşamaları sabırla beklemek tarif edilemez.”

Biraz bu sanatın inceliklerinden de bahsedebilir misiniz? Belli teknikleri ve özellikleri neler? Kısaca seramik yapının aşamalarından bahseder misiniz?

Çok kısa anlatmak gerekirse doğadan alınıp arındırılan toprak, suyla yoğrularak işlenebilir, yumuşak kıvama getirilir. Şekillendirmek için birçok teknik var, elle şekil verme, plaka, döküm… Bu tekniklerin herhangi biriyle biçimlendirilerek, yapısına en uygun bir şekilde kurutulur ve sünger ya da zımpara ile gözünüze takılan kusurları düzeltilir. Daha sonra seramik için özel olarak üretilmiş yüksek ısılı fırınlarda pişirilerek ilk pişirim olan bisküvi haline getirilir. Tasarladığınız objenin kullanılacağı alana uygun olarak sırlama işlemi yapılır ve tekrar yüksek derecede pişirilir. Bu ikinci pişirme işlemine sır pişirimi denir. Sır, seramiği hem dış etkenlere karşı korur hem de daha estetik görünmesini sağlar. Çok aşamalı olduğu için her aşaması bol sabır isteyen ve bize sabrı öğreten bir sanat dalı…

Teknolojinin gelişimine bağlı olarak alışkanlıkların değişmesi seramik sanatını nasıl evrimleştirdi?

Artık yemek yemek, ortam ve görselliğin ön planda olduğu; lezzetin, yemeğin sunumunu hem arkadaş ortamında hem de sosyal medyada sunma rekabeti haline geldi. Kalabalık sofralarda sevdiklerinizle yenen yemeklere başlamadan önce mutlaka fotoğraf çekimi yapılıyor. Dolayısıyla yemeğin yanında ona değer katacak farklı tasarım ve malzemelerin arayışına gidiliyor. Örneğin yemek malzemelerinin içeriğine uygun doğru bir tabak tasarımı daha önem kazanıyor. Ayrıca teknolojinin gelişmesiyle internet ve pek çok tasarım uygulamaları ile dünyadaki yapılmış her türlü tasarımın görseline ulaşmak, tasarımcısı ile yazışmak, bilgi almak da mümkün.

Genel olarak atölyenizde ne gibi ürünler yapıyorsunuz?

Ağırlıklı olarak sofra ürünleri üretiyorum. Kalıpla ürettiklerimin yanında tamamen el ile üretilmiş sofra takımları, yemek tabakları, kahve fincanları, kupa, kase, şamdan gibi objeler üretiyorum. Ve aynı şekilde atölyelerime katılanlar da genel olarak sofra ürünleri tasarlıyor. Kullanmayı en çok sevdiğim kahverengi çamur ile doğal tasarımlar yapmaya bayılıyorum. Renk olarak tasarladığım ürünler de doğal renk tonlarını kullanmayı seviyorum. Pek çok kalıbın hazırlanması, dökümlerin yapılması, ürünlerin rötuşlanması, sırlanması ve fırınlanması aşamalarının tamamı atölyemde yapılıyor.

Ürünlerinizi yaparken nelerden ilham alıyorsunuz?

Doğadaki her şeyden, tabiatın içindeki renk ve dokulardan, yani yaşadığım çevreden ilham alıyorum.

“Çok aşamalı olduğu için her aşaması bol sabır isteyen ve bize sabrı öğreten bir sanat dalı…”

Dünya ile kıyaslandığında ülkemizde seramik sanatının yeri neresi?

Son zamanlarda Türkiye’de seramiğe ilgi çok, özellikle de seramikle tanışıp yapılışını öğrenme yönünde. Bu çok mutluluk verici. Yurt dışındaki fuarlarda seramik malzeme firmaları ile tanışıp konuştuğumda onlar da Türkiye’deki ilginin çok farkında…

Bu alanda faaliyet göstermek isteyenlere nasıl bir yol izlemelerini tavsiye edersiniz?

Tüm çocukların ve belki de her yaştaki insanın mutlaka hayatında seramik olmalı. Çocukların el becerilerinin gelişimi, yetişkinlerin ise zihinlerinin rahatlaması için yapılabilecek en güzel hobi. Yoğun çalışma ortamından bunalıp stresten kaçmak isteyen insanların son dönemde en çok tercih ettiği yerlerin başında seramik atölyeleri geliyor. Günlük hayatında bambaşka işlerde, farklı sektörlerde çalışıp bunalan insanlar atölye programlarına katıldıklarında daha iyi hissettiklerini, çamurla uğraşmanın terapi gibi geldiğini ifade ediyorlar. Sosyal hayatın koşturmacasında, içinde bulunduğumuz pandemi sürecindeki moral bozukluğu, atölyelerde yok olup gidiyor. Sizi tüm kötü düşüncelerden uzaklaştırıyor.

Ayşegül Yaman Saygın Kimdir?

YTÜ Mimarlık Fakültesi mezunu olan Ayşegül Yaman Saygın, çeşitli dekorasyon ve yemek dergilerinde reklam müdürlüğü yaptıktan sonra, vakıf ve derneklerde yöneticilik yaptı ve pek çok sosyal sorumluluk ve Avrupa Birliği projesinde yer aldı. Seramik hayatına, Suadiye`de bir atölyede ders alarak başlayan sanatçı, son 5 senedir kendi yarattığı markası Minor Planet Ceramics ile hem sipariş üzerine ürün yapmakta hem de atölyede çeşitli yaş gruplarına seramik yapımı / sırlama atölyeleri vermektedir.

*Ayşegül Yaman Saygın’ın profil fotoğrafı fotoğrafçı Filiz Tülü tarafından çekilmiştir.