Kaligrafiden Modern Sanata Yolculuk: "Bir Okunmayan Mesajınız Var" Sergisi
Yazı Boyutu:
Emrah Yücel’in sergisi gözümüze, kulağımıza ve ruhumuza hitap ederken bizleri kaligrafiden modern sanata doğru bir yolculuğa çıkarıyor.
Türk resim sanat tarihinin geçmişi hat ve minyatür sanatına dayanır. İslamiyet’teki tasvir ve suret yasağı hat sanatının gelişmesine olanak sağlamıştır. Kısaca Arap harfleriyle yazılan el yazısı anlamında kullanılan hat, Arapça’da “çizgi” ya da ‘’bir satır yazı’’ anlamına gelir. Hat sanatında yazı tiplerinin giderek çoğalması ve daha artistik bir hale gelmesiyle kaligrafi sanatı ortaya çıkmıştır. Kaligrafiyle birlikte yazı resimsel bir anlayış içinde sunulmaya başlamış, canlı ve cansız nesneler yazı ile resmedilmeye başlamıştır. Tük sanatında da kaligrafi resimlerde bazen mimari bir yapının üzerinde yer alarak modernleşme süreci içindeki Osmanlı’nın entelektüel yanını göstermeye çalışmıştır. Cumhuriyet’in ilk kuruluş yıllarından itibaren modernleşme süreciyle birlikte Batı’yı yakalama hedeflendiğinden devlet desteğiyle resim sanat çalışmalarında hızla devam edilir. Ancak çağı yakalamaya çalışırken geleneksel sanatlarımız olan hat, minyatür, çini ve süsleme sanatları ikinci planda kalır, 1939 yılllarında başlayan ‘’Yurttan Geziler’’ programıyla Türk resminde yerellik ve ulusallık temaları ağırlık kazanır. Ayrıca Fransız ressam ve akademik görevle gelen Leopold Levy’nin de Türk öğrencilere özgün olmaları öğüdüyle birlikte hat sanatından, minyatüre, halı ve kilim desenlerinden çiniye kadar geniş bir yelpazede sentezlemeye yapılmaya başlanır. İslam kaligrafisinden yola çıkarak bunu resimlerinde plastik unsur olarak kullanan ilk ressamın Elif Naci olduğu görülür. Naci’nin ardından Şemsi Arel de hat sanatının ritmik ve akışkan halini resimlerinde deforme ederek kullanır. 1945 yıllarıyla birlikte Türk sanatçıların soyut sanata yönelenmeleri sonucunda kaligrafi hem tinsel hem de plastik eleman olma boyutuyla Türk resminde yerini alır. Abidin Dino, Selim Turan, Abidin Elderoğlu, Sabri Berkel, Süleyman Saim Tekcan, Erol Akyavaş, Ergin İnan, Balkan Naci İslimyeli, Murat Morova, İsmet Doğan ve Kutluğ Ataman gibi sanatçıların kaligrafiyi farklı tekniklerle resim pratiklerinin içerisine dahil ederler.
Uzun bir zaman aralığından sonra Türk resminde kaligrafik öğelere ara ara rastlansa da kaligrafinin oldukça farklı, optik, renkli ve neredeyse üç boyut görünümünü içeren yeni çalışmalarına son dönemlerde sanatçı Emrah Yücel’in eserlerinde görürüz. On beş yılı aşkın bir zamandır profesyonel olarak kaligrafiyle uğraşan sanatçı aynı zamanda ‘’Angles Yazıların İşlevselliği’’ konulu tez çalışmasıyla da akademisyen ve sanatçı kimliğini koruyor. İngiltere merkezli The Calligraphy and Lettering Arts Society’den (CLAS) kaligrafi diplomasına sahip olan “The International Association of Master Penman Engrossers and Teachers of Handwriting” kuruluşunun aktif üyesi durumunda. Sanatçının özgeçmişine dair bu veriler bize onun kaligrafi konusunda uzman bir kişi olduğunu da kanıtlıyor.
Geleneksel sanatımız olan kaligrafi yirmi birinci yüzyılda tekrar bambaşka bir üslupla karşımıza çıkaran Yücel, gelenekselliğin kaybolmayacağını, yeni form ve dönüşümle yeniden sanatımızda varlık bulacağını‘’Bir Okunmayan Mesajın Var’’ isimli yeni sergisiyle kanıtlamış olur.
Sanatçının özgün bir buluşla ürettiği çalışmalar sadece kaligrafi sanatını yeniden yorumlamakla kalmaz sanat tarihindeki önemli bir akım olan optik sanata da bir gönderme yapar. Op art ya da optik resim olarak isimlendiren bu sanat akımı 1960’lı yıllarda ortaya çıkmış olup, renk, çizgi gibi öğeler kullanarak göz yanılsamaları yaratır. Emrah Yücel’in renkli eserlerinde yazıların dünyasına dahil olmaya çalışırken bir yandan da optik resmin içerisinde kaybolarak bambaşka alemlerde kendimizi buluruz.
Sizleri resimde kullanılan çok farklı teknik, çok katmanlılık ve anlamlılık üzerine sıra dışı olan bu sergiyi görmeye, duymaya ve algılamaya davet ediyorum.
Zeynep Öztürk’ün küratörlüğünde gerçekleşen bu sergiyi 5 Nisan 2024 tarihine kadar DG Art Project’te ziyaret etmeyi unutmayın.
Sanatçı Emrah Yücel’in ‘’Bir Okunmayan Mesajınız Var’’ isimli sergi DG Art Project’te 5 Nisan 2024 tarihine kadar ziyaret edilebilir.
