2023 Seyahat Trendleri
Yazı Boyutu:
Dünya değişiyor, teknoloji değişiyor, birbirimizle iletişim kurma biçimlerimiz değişiyor ama insan var olduğundan beri aynı kalan en önemli tutkusu seyahat. Bugünkü tüm ulaşım araçlarının ortaya çıkışı da yeni kıtaların keşfedilmesi de yüzlerce yıl saklı kalmış antik kentlerin bulunması da hep aynı tutkunun eseri. Ama her dönemin arayışları farklı…
2023 seyahatlerinin odak noktası da “deneyim” olacak gibi görünüyor. Dünya harikalarını görmek, öğretici yolculuklar yapmak, duygusal bağ kurmak, doğanın söylediklerine kulak verme isteği öne çıkacak ama hepsindeki arayışımız sadece anları güzelleştirmek değil kendimize yeni hisler ve fikirler katmak olacak. Albert Camus’nün dediği gibi “Yolculuk bizi kendimize getirir.”
İntikam Turizmi Etkisi Sürecek
Karantinalar kaldırıldığında bile pandemiyle vedalaşmadığımızı ve etkisinin dalga dalga devam edeceğini biliyorduk. Ama ilk kez yaşadığımız bir deneyim olduğundan malumun nasıl ilana dönüşeceğini öngörmek mümkün değildi; yaşayarak gördük, görüyoruz… Hayatımıza birçok yeni kavram girdi; onlardan biri de “intikam turizmi” oldu. Karantina yorgunluğunu ve yüklediği yoğun stresi atmak için seyahate çıkanlar hem kendisine iyi gelecek bir şeyler yapmak hem de mevcut birikimini yeni ürünler satın almaktansa yeni deneyimlere, yeni anılara harcamak istedi. Bu etki sayesinde turizm gelirleri, 2019’daki seviyelere çok yakın hale geldi. Üstelik dünyayı sarsan ekonomik krizler ve enflasyona rağmen bir tırmanış yakalandı. Öte yandan orta ve üst yaş grubu ya da kronik rahatsızlığı olanlar yasaklar kalksa da önceleri seyahate çıkmaya mesafeli yaklaşmıştı. Kendilerini güvende hissetmedikleri bu tavır 2022’de değişmeye başladı. 2023’te ise yükselişin devam etmesi ve intikam turizmi etkisinin artması öngörülüyor.
Lonely Planet’in En’leri
Dünya çapında gezi yayıncılığının saygın isimlerinden Lonely Planet, 2023 yılında seyahat edilecek en iyi rotaları açıkladı. Otorite kabul edilen yayın, bu yıl bir değişikliğe giderek, en’ler listesinde ilk kez kategorilendirme yaptı. Aslında bu kategoriler pandemi sonrası “deneyim seyahati” kavramına odaklanışın aynası gibi oldu ve değişen beklentilere dair bir tablo çizdi.
Gidilecek yer kadar nasıl gidildiğini de önemseyen, yolda olma halini sevenler için dünyanın en iyi yolculuk rotaları Kanada’nın doğu kıyısındaki Nova Scotia, Butan, Zambiya, Batı Avustralya ile Kolombiya’daki Parque Nacional Naturales olarak seçildi. Ve aynı listeye bir Türkiye rotası da girdi: İstanbul – Sofya arası tren yolculuğu. Akşam İstanbul’dan çıkıp sabah Sofya’ya ulaşan tren aslında yeni değil ama pandemi nedeniyle durdurulmuştu. 2022’de tekrar seferlerine başladı ve çok ilgi gördü. Sosyal medya gezginlerinin etkisiyle giderek popülerleşen bu yolculuk, 2023’te de başta kısa tatiller planlayanların ya da trenin nostaljik romantikliğini deneyimlemek isteyenlerin adresi olacak. Bu rotayı Bükreş’e kadar uzatmak mümkün.
<img src="https://track.adform.net/adfserve/?bn=60611614;1x1inv=1;srctype=3;ord=[timestamp]" border="0" width="1" height="1"/>Öğretici Rotalar
Öğrenmek seyahat etmenin en keyifli yanı. Bu yıl en’ler listesine böyle bir başlık da girdi. Avrupa’nın yükselen yıldızı Dresden, Manchester, New Mexico, El Salvador, Güney İskoçya ve Marsilya 2023’ün en öğretici rotaları olarak görülüyor. Gönlümüz bu başlıkta Türkiye’den bir yer görmeyi çok isterdi; belki seneye…
Yemek için seyahat etmeyi sevenler İtalya’nın denize ya da komşu ülkelere sınırı bulunmayan tek bölgesi olan ve geleneksel yemek kültürünü koruyan Umbria’yı tercih edebilir. Malezya’nın renkli etnik yapısını mutfağa yansıtan başkent Kuala Lumpur, Japonya’dan Fukuoka, Peru’dan Lima, Uruguay’ın başkenti Montevideo ve Güney Afrika, 2023 yılında yemek uğruna seyahat edilecek yerler arasında olacak.
Duygusal bağ kurulacak seyahatler için Alaska, Arnavutluk, Akra-Gana, Sidney-Avustralya, Guyana-Karayipler, Boise-ABD 2023’ün öneri rotaları. Dinlenmek isteyenler ise Halkidiki, Jamaika, Dominika, Endonezya, Malta ve Ürdün’ün yolunu tutabilir. Ama Ürdün’e dinlenme seyahatlerinden başka bir başlık da açmak gerek.
Yıldızlar Altında Tarihe Yolculuk
Petra Antik Kenti, insan elinin dev kaya bloklarıyla akıl almaz dansının adresi. Bir gidenin bir daha gitmek istediği büyüleyici atmosfer, çok sevilince yükselen bir trend yakaladı. Tabii bunda Dünya’nın Yeni 7 Harikası’ndan biri olmasının payı büyük. Turistlere sunulan deneyimler de artıyor. Öncelikle çölde konaklayabileceğiniz oteller var, mümkün olan en yüksek konforu sunacak şekilde tasarlanıyorlar. Hatta Prens William ve Kate Middleton çifti çocuklarıyla birlikte geçen yıl tatil için Petra’yı tercih etmiş ve çölde kalmışlardı.
Petra’da konaklama masalsı bir deneyim. Geceleri etraf yüzlerce mumla aydınlatılıyor, başınızı kaldırdığınızda uzanıp yıldızları tutacakmış gibi bir atmosfer var. Teleskopla yıldız gözlemi de Petra seyahatlerinin unutulmaz deneyimlerinden biri. Dünya üzerinde gece gökyüzü gözleminin yapıldığı en iyi noktalar arasında kabul ediliyor.
Taş yapıların rengi itibarıyla “gül kırmızısı şehir” olarak adlandırılan Petra’ya giden turist sayısı 2022’de yaklaşık 2 milyon arttı. 2023’ün de ilgi çekici rotalarından biri olmaya devam edecek. Masalsı ve mistik bir deneyim arayanların gözdesi olan antik şehri, Nebati Krallığı inşa etmiş. Tarihi MÖ 400’e kadar gidiyor ama en inanılmaz tarafı asırlar boyu fark edilmemiş olması! 1800’lerde İsviçreli kaşif Johann Burckhardt, yıllardır konuşulan ama bir türlü bulunamayan kayıp kenti aramak için buraya gelmiş ve yerel halkın rehberliğinde bugünkü Petra’yı ortaya çıkarmış.
Mısır Lüks Turizme Oynuyor
Mısır her zaman gizemli ve çekici bulunurdu. Ama turizmin sadece elindeki değerlere yaslanarak devam edemeyeceğini, misafirlerin konfor beklentilerinin giderek arttığını biraz geç fark etti. Yıllarca iç çalkantılar, diplomatik ilişkilerdeki gerginlikler ve otellerin lüks beklentisinden çok uzak olması nedeniyle epey kan kaybetti ama hızlı bir toparlanma başladı. Öncelikle 2021 yılında tüm dünyaya YouTube üzerinden canlı yayın yaptığı görkemli bir törenle, Kahire’deki Mısır Eski Eserler Müzesi’ni Gize’deki yeni binasına taşıyarak dikkat çekti. Sonra tarihi Sfenks Yolu’nun açılışını yaptı. Eş zamanlı olarak lüks konaklama yatırımlarına ağırlık verdi. Başta dünyanın en büyük tapınak kompleksi olan Karnak, büyüleyici sualtı zenginliği, dünyanın en renkli mercan resifleri ve yıl boyu sıcak deniziyle dikkat çeken Sharm el-Sheikh olmak üzere Mısır son yılların yükselen seyahat rotalarından biri. Yılda 40 milyon civarı turist çekmeyi hedefledikleri için ülkenin 211 bin olan yatak kapasitesine 290 bin kişilik ekleme yapmak için düğmeye bastılar. Öncelikle Sharm el-Sheikh bölgesinde olmak üzere hem yeni oteller yapılacak hem eski oteller yenilenecek.
Cruise Seyahatleri Artıyor
Bir gemiye atlayıp her sabah başka bir şehirde uyanmak, 5 yıldızlı otel konforunu suyun üzerinde bulmak ama kendini bir otele hapsetmemek, evlere kapanılan dönemin ardından insanlara çok iyi geldi. Cruise seyahatine ilginin artmasında, gezemediği zamanları telafi etmek isteyenlerin etkisi büyük. Tek bir yolculuğa çıkıp birden çok yer görmek ama bavul açıp kapamayla ya da sürekli otel değiştirmeyle uğraşmamak cazibeyi artırıyor. En büyük avantaj ise çocuklu ailelere de romantizm arayan çiftlere de her yaştan insana da uygun gemi programları olması. 5 yıldızlı otellere eşdeğer gemilerden yorulanlar ve hayatın her alanında maksimalizmden uzak durmak isteyenlerse son yıllarda butik gemilere yöneliyor. Neredeyse birebir ilgilenecek kadar çok personel, iyi şeflerin elinden çıkan lezzetli yemekler ve daha sakin bir yolculuk atmosferi sunması bu gemilerin ayrıcalığı. Pandemi öncesi 271 cruise gemisinin geldiği Türkiye’ye, 2022’de gelen gemi sayısı 800’e yaklaştı. En fazla gemi Kuşadası Limanı’na uğrarken, onu İstanbul Galataport ve Bodrum izledi. 2023’te başta İstanbul olmak üzere cruise yolcusu sayısında ciddi artış bekleniyor.
100. Yıl Coşkusuyla Yola Çık!
2023’ü diğer yıllardan ayıran en önemli özellik Cumhuriyetimizin 100. yaşını kutlayacak olmamız. Bu da yurt içi seyahatler için önemli bir başlık olacak. Başkent Ankara, Kurtuluş Savaşı’nın sonuna atılan imza olan İzmir ve tabii ki gözbebeğimiz İstanbul görkemli kutlamalara hazırlanıyor. Çanakkale, Afyonkarahisar, Kütahya başta olmak üzere Milli Mücadele yıllarının simge şehirleri de hem duygusal hem coşkulu ziyaretlerin adresi olacak. 100. Yıla özel turlar, kamp ve karavan rotaları ile gezginlerin adım adım aktaracağı deneyimler öne çıkacak.
Gençler Doğada Olmayı Seviyor
Hem gençlerin hem beyaz yakanın doğayla iç içe seyahat arayışı sosyal medya etkisiyle birleşince, kamp ve karavan turizmi altın çağına giriş yaptı. Ünlü isimlerin de karavan seyahatlerine dair deneyimlerini paylaşması cazibeyi artırdı. Kendi kendine kalmayı, doğayla bütünleşmeyi ve az insan görmeyi isteyenler için belki de lüks sadece bunlara erişmekten ibaret… Ama dahasını isteyenler için yüksek standartları, karavan seyahati ile birleştirmek mümkün. Üst katına tek odalı bir ev gibi konaklama birimi inşa edilen hatta alt katına spor araba park edilebilen modellere kadar karavanda konfor arayışı hayallerle yarışan bir noktaya ulaştı. Grand View Research araştırma şirketinin verilerine göre 2021’de 21,2 milyar dolar olan küresel karavan pazarı, bu yıl 30 milyar doları geçti. 2030’da yaklaşık 70 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Türkiye’de ise 100 bin civarı karavan yollarda. Bunun 2 yıl içinde 2 katına çıkması bekleniyor. Hatta veriler, kamp ve karavan turizmindeki yükseliş trendinin taşınabilir güç kaynağı sektörünü bile büyüttüğünü gösteriyor.
Şehir Turizmi ve İstanbul Büyüsü
Sıra dışı rotalarına yapılan seyahatlerin artması, doğaya dönüş eğilimi ve tabii kalabalıklardan uzak durma isteği şehir turizmini biraz gözden düşürse de tekrar yükseliş başladı. Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi, şehir turizminin 2023’te iki kat artmasını öngörüyor. En fazla yükseliş beklenen rotalardan biri İstanbul. Her dönemin gözdesi, her zaman dünyanın en merak edilen şehirlerinden olan İstanbul, dünyaca ünlü TIME dergisinin 2022’deki “50 Muhteşem Yer” listesine de girmişti. “Yeniden doğan bir klasik” olarak şehrin son zamanlardaki gelişimine dikkat çekilmiş özellikle Galataport’un açılması önemli bir adım olarak yorumlanmıştı. AKM’nin yıllar sonra açılmasıyla şehrin merkezinin ayrıcalıklı kültür-sanat etkinliklerine sahne olmasından ve -henüz taşınmasa da- İstanbul Modern’in Karaköy’deki yeni müze binasından övgüyle söz edilmişti. Bu yıl İstanbul büyüsüne bir de Michelin Yıldızlı restoranlar eklendi. 5’i yıldızlı toplam 53 restoran yeni merak noktaları arasında…
Bir İlk Venedik’te Başlıyor
Hem romantiklerin hem sanatseverlerin vazgeçilmez rotası olan Venedik, dünyada bir ilki gerçekleştirecek. Her yıl milyonlarca turist ağırlayan şehre girişler, 2023’ten itibaren biletli olacak. Konaklayanlarla ilgili bir değişiklik yok ancak günübirlik gelen ziyaretçilerin yığılması ve beraberinde getirdikleri kirlilik nedeniyle böyle bir karar alındı. Yani gün içinde şehri gezecek maksimum turist sayısına ulaşıldıktan sonra Venedik’i görmek mümkün olmayacak. Bu da aslında zaten arzu rotası olan Venedik’i daha erişilmez ve idealize bir yere taşıyacak mı zaman gösterecek. Giriş biletlerinin internet üzerinden satılacağı uygulama nasıl işleyecek meraktayız.
Seyahatte Sürdürülebilirlik
Kararın alınma sebebi ise Venedik’in aşırı turist yükünü kaldırmakta zorlanması. Birkaç yıl önce cruise gemileriyle ilgili bir karar alınmış ve belli bir tonaj üstünün şehre yanaşması yasaklanmıştı. Biletli giriş ise daha radikal ve planlanması zor bir adımdı ama bu cesareti gösterdiler. “Darısı başına!” diyeceğimiz aslında çok yer var. Zira kitle turizmi tarihi alanlar başta olmak üzere gittiği her yere tahribat götürüyor. Turist yoğunluğunun önlenemez artışıyla çevre kirliliği, gürültü kirliliği, şehrin özgün dokusunun bozulması, yerli halkın yabancılaşması, kültürel yozlaşma gibi birçok sorun ortaya çıkıyor. Hatta 2018’den bu yana “ölçüsüz turizm” ve “turizmfobi” kavramları tartışılıyor.
Tam da bu yüzden Venedik’in aldığı karar önemli ve başka rotalara örnek olması muhtemel. Belki 2023 için değil ama sonraki yıllarda popüler rotalara sınırlı ziyaretçi kabulü gündemde. Çünkü bu yıllardır tartışılan ama reaksiyon alması zor bir konu. Nüfusu 1000 kişi bile olmayan ama 12 aya yayılan turizmiyle milyonların gittiği Hallstatt, dünyanın en çok ziyaret edilen başkentlerinden olan ve 2030’da nüfusundan 50 kat fazla turist ağırlayacağı tahmin edilen Amsterdam, Hindistan’ın ikonik yapılarından Tac Mahal, Game of Thrones fanlarının akın akın gittiği Dubrovnik turistik ziyaretlerden olumsuz etkilenen yerlerden sadece birkaçı. Yani 2023 seyahatler kadar “sürdürülebilir seyahat” sorumluluğunu konuşacağımız ve bilinçli turizmin daha çok gönüllü kazanacağı bir yıl olacak.
Hayalleri Süsleyen Rota: Machu Picchu
Dünyanın Yeni 7 Harikası’ndan bir diğeri olan Peru’daki Macchu Picchu, her yaştan insanın hayallerini süsler. Gitmenin zor olması idealize edilmesinin sebeplerinden biri çünkü sadece bütçe ve zaman değil sağlık da gerekiyor. Temiz ama az oksijen nedeniyle nefes almanın zorlaştığı antik kent, 2403 metre yükseklikte yer alıyor ve “Dünya’nın çatısı” olarak biliniyor. İnka medeniyetinden miras Machu Picchu o kadar büyülü ki hala tamamının ortaya çıkarılamadığını 2022’de öğrendik; şehrin merkezine 8 km uzaklıkta yeni bir bölümü daha keşfedildi. Miyazaki’nin kült filmi “Gökteki Kale”ye de ilham veren Machu Picchu’nun tarihi 1400’lerin ortasına kadar gidiyor. Ama keşfedilmesi oldukça yeni. Amerikalı Arkeolog Hiram Bingham tarafından, 1912 yılında yerli halkın rehberliğinde bulunmuş.
Hatta buraya dair anlatılan çok anlamlı bir hikâye vardır. Avrupalı bir arkeolog grubu antik kente doğru tırmanmak için yerlilerin rehberliğinde yola koyulmuş. Epey zorlu bir rota ama arkeologlar bir an önce yukarıya ulaşmak için acele ediyormuş. Yolu yarıladıklarında yerliler durup kendi aralarında konuşmuş sonra da oturup beklemeye başlamışlar. Arkeologlar duruma anlam verememiş ve yanlarına gidip neden durduklarını sormuşlar. “Çok kısa sürede o kadar hızlı yol aldık ki ruhumuz bizden uzakta kaldı. Ruhlarımızın bize yetişmesi için bekledik” yanıtını almışlar.
Rotasını Türkiye’den çıkarıp dünyaya açılmak isteyenler için ise Wings’ten bir ayrıcalık daha.
2023 ruhlarımızın bizden uzak kalmadığı, kendimizi yeniden keşfettiğimiz yollara çıktığımız, gittiğimiz her yere özen, sevgi ve saygı taşıdığımız bir yıl olsun.
