Efes Antik Kent Rehberiyle Zamanda Yolculuk

MÖ 8600 yılında basit bir yerleşim olarak hayat bulan ve yıllar içerisinde antik dönemin en önemli başkentlerinden biri haline gelen Efes ile ilgili bilinmesi gerekenler bu rehberde! İzmir UNESCO Dünya Mirası listesine giren Efes Antik Kent’i ziyaret etmeden önce notlarınızı alın!

Küçük yaşlarda ziyaret ettiğim Efes’e, 2021 haziran ayında tekrar gittim. Efes’e dair aklımda çok az şey kalmıştı, onlardan en neti Antik Tiyatro’ydu. Bundan yakın bir zamana kadar bu alanda konserler oluyordu. Ben de konserlerden birine gitmiştim ve küçük yaşta olmama rağmen tiyatro alanının görkemini hiç unutmadım. Bu seferki ziyaretimde ise aklımda kalanların da ötesinde, Efes’in her bir noktasına hayran kaldım. Celsus Kütüphanesi’nden Trajan Çeşmesi’ne birçok alan bende iz bıraktı. Deneyimlerimi aktarmak, gezi öncesi ve sonrası size yardımcı olacak bir rehber hazırlamak için kolları sıvadım.

İlk olarak Efes Antik Kent’in tarihi ve içinde mutlaka görülmesi gereken yerlerden başlayalım. Ardından ziyaret öncesi ve sonrası ihtiyacınız olabilecek hap bilgilerle devam edelim…

Efes Antik Kent’in Tarihi

İzmir’in Selçuk ilçesinde bulunan Efes Antik Kent, M.Ö. 6000 yıllarında kuruldu ve Helenistik dönemden Osmanlı dönemine kadar aktif bir yerleşim yeri olarak kullanıldı. Son yıllarda yapılan araştırmalar ve kazılarda Efes çevresindeki tepe yerleşimleri ve kalenin bulunduğu Ayasuluk Tepesi’nde Tunç çağları ve Hittitler’e ait yerleşimler saptandı. Hititler Dönemi’nde kentin adı Apasas’tı. M.Ö. 1050 yıllarında Yunanistan’dan gelen göçmenlerin de yaşamaya başladığı liman kenti Efes, M.Ö. 560 yılında Artemis Tapınağı çevresine taşındı. Bugün gezilen Efes ise, Büyük İskender’in generallerinden biri olan Lysimakhos tarafından M.Ö. 300 yıllarında kuruldu.

Doğu ile Batı arasında başlıca kapı durumunda olan Efes önemli bir liman kentiydi. Efes’in bu konumu, çağının en önemli politik ve ticaret merkezi olarak gelişmesine katkıda bulunmasının yanı sıra Roma Devrinde de Asia eyaletinin başkenti olmasını sağladı. 200.000 civarında yerleşik nüfusa sahip olan kent, o dönemlerdeki en yüksek nüfusa sahip bir metropoldü. Ancak rekor seviyelere yükselen nüfus nedeniyle kent ulaşım ve ticaret yapmaya elverişliliğini kaybetti.

{42553}

Efes’in En Önemli 4 Özelliği

• Hristiyanlığın Hac merkezi olarak kabul görülmesi ve asırlardır bir dini merkez olması.
• Dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilen Artemis Tapınağı’nın çevresine kurulması.
• M.S. 1. yy sonlarında yaklaşık 250.000 nüfus ile Roma İmparatorluğu’nun ikinci başkenti ve Asya Eyaleti’nin başkenti unvanlarını alması.
• Tüm cadde ve sokakların birbirine dik inşa edilerek, mimaride farklılık yaratması.

Efes Antik Kenti Neden Terkedildi?

Tarihte birçok kez deprem gören ve yağmalanan Efes, her zaman varlığını sürdürmeyi başarmıştı. Ancak Küçük Menderes’in limanı alüvyonlarla doldurması deniz ticaretinin bitmesine ve şehrin gerilemesine neden oldu. Diğer yandan İstanbul’un, Doğu Roma İmparatorluğu’nun yeni başkenti ilan edilince, şehir iyice güç kaybetti. Artık ekonomiyi ayakta tutan tek şey kentin bir hac merkezi oluşuydu. 6. ve 7. yüzyılda meydana gelen yıkıcı depremler ve Arapların istilası kentin tamamen boşalmasına neden oldu.

Efes’teki Kazı Çalışmaları

Efes’teki ilk arkeolojik kazılar, 1869 yılında British Museum adına J.T. Wood tarafından başlatıldı. Wood’un ünlü Artemis Tapınağını bulmaya yönelik bu çalışmalarına 1904 yılından sonra D.G. Hogarth devam etti. Bugün de çalışmalarını sürdüren Avusturyalıların Efes’teki kazıları ilk olarak 1895 yılında Otto Benndorf tarafından başlatıldı. Bunun yanı sıra 1954 yılından beri Efes Müzesi de T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı adına kazı ve restorasyon çalışmalarını sürdürüyor.

Efes Antik Kent’te En Büyüleyici 10 Yer

Çok geniş bir alana sahip olan Efes’in tabii ki her bir noktası çok önemli ancak bazı alanları daha ön plana çıkıyor. Efes’e gitmeden önce bu yerler hakkında kısa bilgiler edinmeniz, keşif gezinizi daha ilgi çekici kılması açısından faydalı olacaktır.

Celsus Kütüphanesi

Kütüphanenin 14.000 kadar kitaba ev sahipliği yaptığı düşünülüyor.

Celsus Kütüphanesi, Antik Kent’in en görkemli yerlerinden bir tanesi. M.S. 106 yılında ölen Efes valisi Celsius adına oğlu tarafından yaptırılmış. Çok zengin mimari süslemeli bir ön yüze sahip olan kütüphanenin dış yüzünde 4 kadın heykeli mevcut. Sophia (Akıl), Arete (Erdem), Ennoia (Kader) ve Episteme (İlim, Bilim) heykellerin orijinalleri günümüzde Viyana Müzesi’nde yer alıyor.

Kütüphaneyle ilgili rivayet: Kütüphanenin hemen karşısında bir genelev var. Kütüphanenin içinden bu geneleve çıkan gizli bir geçit olduğu söyleniyor. Rivayete göre dikkat çekmek istemeyen insanlar bu geçidi kullanırmış.

Trajan Çeşmesi

Trajan Çeşmesi, M.S. 102-114 yılları arasında, Roma İmparatoru Traianus ve Efesli Artemis adına inşa edilmiş. Büyük bir havuzu 3 tarafından çeviren Trajan Çeşmesi’nde suyun aktığı yerde İmparator Trajan’ın büyük bir heykeli yer alıyor. O dönemlerde çeşmenin çevresinde birçok heykel bulunuyormuş. Günümüzde bu heykellerin bazılarını Efes Müzesi’nde bazılarını da Britsh Museum’da görebilirsiniz.

Liman Caddesi

Burası Efes Antik Kenti’nin en uzun caddesi! Odeon ile Antik Liman’ı birbirine bağlayan caddenin iki yanında, görkemli sütunlar yer boy gösteriyor. O dönemlerde önemli bir liman kenti olan Efes’te, tüm mal ve servet bu cadde üzerinden akıyormuş. Kazı çalışmalarından anlaşıldığı üzere, şehre gelen krallar bu caddede karşılanır, dini törenler bu yol üzerinde düzenlenirmiş.

Serapis Tapınağı

Celsus Kütüphanesi’nin arkasında yer alan Serapis Tapınağı, M.S. 138-192 tarihleri arasında yapılıp Mısır Tanrısı Serapis’e adanmış. Hristiyanlık döneminde kiliseye dönüştürülen tapınağın Mısırlılar tarafından yapıldığı düşünülüyor. Tapınakta, Barok stil özelliklerini taşıyan ve Antoninler Dönemi’ne ait mimari süslerle oyulmuş yapı parçaları görebilirsiniz.

Efes Antik Tiyatrosu

Antik Tiyatro, sadece sanatsal aktiviteler için değil gladyatör dövüşleri için de kullanılmış.

24.000 kişi kapasiteli olan antik tiyatro, o dönemin en büyük açık hava tiyatrosu olma özelliği taşıyor. İzleyici kapasitesinin çok büyük oluşu, sanata verilen önemi gözler önüne seriyor. Yakın bir tarihe kadar, bu alanda konserler düzenleniyordu. Ancak sesler tarihi eserlere zarar verebileceği için artık konserler yapılmıyor. Bu alana gittiğiniz zaman oturma alanlarının en üstüne çıkıp antik tiyatroyu kuş bakışı görmenizi tavsiye ediyoruz!

Aynı zamanda Efes Antik Kent Tiyatrosu St. Paul’ün vaazlarının da gerçekleştiği yer, bu yüzden Hristiyanlık için de önemli bir eser konumunda.

Not: St. Paul, İsa’nın vaazlarını ve öğretilerini pagan inanışındaki Roma dünyasına öğreten ilk Yahudi din adamı, misyoner, elçi ve havariydi.

Belediye Binası

Belediye Binası, kent yönetimine dair diplomatik ilişkilerin yürütüldüğü bir alan. Binanın salonları tanrı ve imparator heykelleriyle donatılmış. Efes Müzesi’nin en değerli eserlerinden Artemis heykellerin, buradaki kazılarda bulunmuş.

Binanın yanında bulunan Tanrıça Hestia sunağında kutsal kabul edilen bir ateş yanarmış. Bu ateş kentin bağımsızlığını ve ölümsüzlüğünü temsil ettiği için hiç sönmeden yandığı anlatılıyor.

Mermer Cadde

Mermer Cadde, kütüphane meydanından tiyatroya kadar uzanıyor. Hem araba hem yaya yolu bulunan cadde, boydan boya sütunlarla kaplı. Caddenin alt kısmında şehir atık sularını tahliye eden kanalizasyon sistemleri bulunuyor.

Aşk Evi

Aşk Evi’ne giden yolda bulunan ayak izi, tabela ya da reklam panosu olarak değerlendiriliyor.

Mermer Caddesi üzerindeki Aşk Evi için en eski genelevlerden biri. 1. yüzyılda İmparator Trajan tarafından yaptırılan Aşk Evi, arkasında bulunan Skolastika Hamamı ve umumi tuvaletler ile birlikte 3 kısımdan oluşuyor. Daha çok ticaret için limana gelen erkekler tarafından kullanıldığı düşünülse de dönemin yerleşik olarak yaşayanlarının da uğrak yeri olduğu biliniyor.

Domitian Tapınağı

Odeon’dan Kuretler Caddesi girişine uzanan yolda bulunan Domitian Tapınağı, İmparator Domitian için yapılmış. Minnet göstermek için inşa edilen bu tapınağın en önemli özelliklerinden biri, bir imparator adına yapılan ilk tapınak olması. Tapınaktaki kült heykeli Hristiyanlığın kabul edilmesiyle tahrip edilmiş. Baş ve kol bölümleri dışında günümüze ulaşan bir parçası ne yazık ki mevcut değil.

Yamaç Evler

Bülbül Dağı’nın kuzey eteklerinde birden fazla kattan oluşan Yamaç Evler’de, zenginler ikamet ediyormuş. Tüm evlerde hamam ve kalorifer sistemi var. Duvarlardaki mermerler ve yerlerdeki mozaikler dönemin lüksünü yansıtıyor.

Editörün notu: Geziniz bittikten sonra üst girişte bulunan kahvede soluklanabilirsiniz. Biz sandviç ve kahvesini denedik, lezzetlerini çok beğendik.

Efes Antik Kent’e Ne Zaman Gidilmeli?

Efes Antik Kent, sene boyunca ziyaretçilere açık ancak bizim önerimiz yaz sıcaklarında gitmemeniz. Ziyaretiniz yaz dönemine denk geliyorsa, sabah erken saatlerde orada olmaya özen gösterin. Böylelikle hem çok fazla sıcağa hem de kalabalığa maruz kalmamış olursunuz. Kışın ziyaret edeceksiniz üzerinize kalın kıyafetler almayı ihmal etmeyin çünkü Efes genellikle kış aylarında şehre göre biraz daha serin oluyor.

Efes Antik Kenti Giriş Bilgileri?

Efes Antik Kent’e girişte Müzekart geçerli. Antik kentin güncel giriş ücretini bu link üzerinden görebilirsiniz. Efes’in içerisindeki Yamaç Evler’in girişi içinse ayrı bir ücret ödemek gerekiyor.

Efes Antik Kenti turları

Celsus Kütüphane’sinin girişinde bulunan Arete (Erdem) heykeli.

Efes Antik Kenti’ne günübirlik veya konaklamalı turlar bulabilirsiniz. Tam gün süren turların içerisinde Şirince ve Meryem Ana Evi de oluyor. Ben Efes gezimi 30 yıllık Efes rehberi olan Asil Ergezen’le yaptım. Kendisiyle bilet gişelerinde tanıştık ve 2 saatlik bir tur yaptık, kesinlikle öneririm!

Efes Antik Kenti ziyaret saatleri

Efes gece ışıklandırmasıyla artık hava karardıktan sonra da gezilebiliyor. Sabah 08.00’de açılan Efes Antik Kenti, gece 00.00’a kadar gezilebiliyor. Antik kente son giriş saati ise 23.00.

Efes Antik Kent’ine Nasıl Gidilir?

Uçakla geliyorsanız, İzmir Adnan Menderes Hava Limanı’na inip Kuşadası Havaş’ına binmeniz gerekiyor. Selçuk Devlet Hastanesi Yanı Kuğulu Park’ta inip taksiyle ulaşımınızı sağlayabilirsiniz.

Kendi aracınızla geliyorsanız;

-İstanbul’dan yaklaşık 535 kilometre,

-Ankara’dan yaklaşık 650 kilometre,

-İzmir’den yaklaşık 82 kilometre sürüyor.

Konum için tıklayın.

Efes Antik Kenti’nde Otopark Var Mı?

Ana girişte büyük bir otopark mevcut.

Efes Yakınlardaki Ziyaret Edilebilecek Yerler

Meryem Ana Kilisesi

Birçok din ve ırktan insana ev sahipliği yapan Efes, hoşgörülü bir kentmiş. Buradaki ortama güvenen Aziz Yuhanna, MS. 36 yılında İsa’nın kendisine emanet ettiği annesi Meryem’i, güvende olması için buraya getirmiş. Bugün Meryem Ana’nın yaşadığı ev, dünyanın dört bir köşesinden ziyaretçi topluyor. Siz de ziyaretiniz sırasında dilek mumu dikebilir, bir kağıda dileklerinizi yazıp ağaca bağlayabilirsiniz.

Yedi Uyuyanlar Mağarası

Efes Antik şehrinin yakınlarında, Panayır Dağı eteklerinde bulunan Yedi Uyuyanlar Mağarası’nın bir hikâyesi var. Efsaneye göre, MS 250 yılı civarında İmparator Decius zamanında yaşayan yedi Hıristiyan genç, imparatorun tanrılaştırıldığı tapınağa kurban sunmayı reddeder ve bunun sonucunda ölüm tehdidi alır. Gençler, korkup bir mağaraya sığınır. Hükümdar da mağaranın girişine duvar örülmesini emreder. Yedi Uyuyanlar bir süre sonra uykuya dalar. Uyandıklarında yiyecek almak için kente giderler. Bir fırından ekmek almak isteyen Yemliha adındaki genç parayı verir ancak artık Decius’un (249-251) değil II. Theodosius’un zamanında (408-450) olduklarını anlar. 200 sene boyunca uyuduklarını öğrenen gençler, tekrar uyumaya karar verir ve bir daha uyanmazlar.

Şirince

Şirince Köyü’ne Efes turu öncesinde gidecekseniz mutlaka kahvaltı yapmanızı öneriyoruz. Ev yapımı reçellerden meşhur gözlemlere kadar zengin kahvaltı seçenekleri bulabilirsiniz. Köy manzarasına karşı kahve keyfi yapmadan da geçmeyin! Müştiyan Kahvecisi’ne uğrayabilirsiniz.

Efes turu sonrasında Şirince’ye gidecekseniz, yemek eşliğinde ev şaraplarından tatmalısınız. Köyün lezzetlerini deneyimledikten sonra, renkli köy sokaklarında gezmeyi ihmal etmeyin.

Şarap tadımı için Üzüm Cafe’yi öneriyoruz. Lezzetli peynir tabağı eşliğinde tadım yapabilir ve şarap alışverişi yapabilirsiniz.

{121307}

Efes Yakınlarında Nerede Yemek Yenir ve Konaklanır?

Yedi Bilgeler’in çıkış noktası; felsefe, düşünce, bilgi, öğrenme sevgisi, sohbet, paylaşım ve şarapla olmak…

Efes Antik Kent’te araçla 15 dakikalık bir mesafede bulunan 7Bilgeler’de hem konaklayabilir hem de yemek yiyebilirsiniz. Biz Efes turu ardından otelin restoranı Çiy’e gittik. Güler yüzlü bir ekip tarafından karışlandık. Menüyü detaylıca öğrendikten sonra, siparişimizi verdik. Bu sırada şefin ikramları ve ev yapımı ekmek masamıza geldi. Başlangıçtan itibaren gönlümüzü çalan mekânı daha detaylı görmek isterseniz bu yazımıza göz atabilirsiniz.