Mutfakta Sıfır Atık Felsefesini Hayata Geçirmenizi Sağlayacak İpuçları

Her gün ortalama 3 öğün yemek yiyoruz; bu da demek oluyor ki her gün dünya için daha iyi seçimler yapabileceğimiz 3 fırsatımız var. Çevresel etkiyi azaltabilmek adına, mutfakta size ilham olup bir adım atmanızı sağlayacak sıfır atık felsefesine dair çevre ve mutfak dostu ipuçlarını keşfedin.

Ne yersek ona dönüşürüz; bunun için mutfakta daha çevre dostu seçimler yapmak uzun vadede çevreyi, dolayısıyla da doğadan toplanıp soframıza gelen besinleri etkiler. Bu yüzden günlük alışkanlıklarımızın çevre üzerindeki etkilerine duyarlı olmak çok önemli. Peki, buna en hayati ihtiyaçlarımıza hizmet eden mutfaktan başlamaya ne dersiniz? Üstelik bunun için atacağınız küçük adımlar yalnızca atık azaltmakla kalmayacak, aynı zamanda daha basit ve pratik bir hayat sürmenize yarımcı olacak. Enerji tasarrufu sağlayacak fikirlerden, sıfır atık ipuçlarına kadar mutfak ve çevre dostu pek çok faydalı bilgiyi derledik.

Sıfır Atık Alışverişi Yapın

Market alışverişleri, farkındalığın başladığı asıl nokta ve atılması gereken ilk adım. Türk mutfağının lezzeti ve çeşitliliği mükellef sofralarıyla cezbetse de her günü ve öğünü mükellef sofralarda geçirecek gibi alışveriş yapmak değiştirilmesi gereken ilk alışkanlıklardan biri. Diğer yandan marketler, müşterilerini içeride daha uzun süre tutabilmek adına, reyonlarının tasarımına ve organizasyonuna çok fazla zaman ve büyük paralar harcarlar. İşte markete her gittiğinizde size şaşırtıcı şekilde zaman ve para harcatan şey tam olarak bu. Ancak tüm bunları, markete neye ihtiyacınız olduğunu bilerek gitmeye başladığınızda önleyebilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken şey öncelikle bir liste hazırlayıp ona sadık kalmak. Böylelikle sadece ihtiyacınız olan şeyleri alırsınız ve yalnızca zaman ve para tasarrufu yapmakla kalmaz, aynı zamanda gereksiz yiyecek israfını da önlemiş olursunuz.

Fakat yulaf ezmesi, un ve bakliyat gibi saklayabileceğiniz ürünleri toplu olarak satın alın. Ayrıca unutmayın ki, tükettiğiniz besinlerin karbon ayak izi, yani sofranıza gelene kadar kat ettiği mesafe ne kadar az olursa çevreye ve bedeninize olan negatif etkileri de bir o kadar az olur. Dolayısıyla sezonluk alışverişler yapın ve mevsime ait besinleri tüketin. Çileğin mevsimi olmadığında çilek yemezseniz, inanın bu size hiçbir şey kaybettirmediği gibi dünyaya çok şey kazandırır.

Sezon deniz, piknik ve kamp sezonu! İçinde bulunduğumuz dönem ise “kullan-at” alışkanlığının artış göstermesine son derece müsait. Ancak aktivite veya organizasyon ne olursa olsun plastik bardak, tabak, kaşık ve çatal gibi tek kullanımlık malzemeleri alışveriş listenizden ve hayatınızdan tamamen çıkarın. Bunlar yerine hem daha estetik hem de daha sağlıklı olan bambu, emaye ya da melamin gibi ürünlere yatırım yapın. Hele ki cam pipetlerin, rengarenk smoothielerin ve kokteyllerin rengine eğlenceli ve estetik güzelliğiyle bürünüşüne gözleriniz bir kere şahit olunca plastik pipetlerin hiç şansı kalmayacak.

Ambalaj Atıklarını Azaltın

Sıfır atık bakkalların dünyada giderek arttığını biliyor muydunuz? Sadece kendi alışveriş çantanızı getirerek büyük bir atık kaynağını ortadan kaldırabilirsiniz. Kendi bez çantanızı unutsanız bile yenisini satın alın, bu sayede bu çantaları taşımaya çok daha kolay alışırsınız. Plastiklere sarılmış veya torbalanmış ürünlerden kaçının ve bunun yerine yeniden kullanılabilir bez çantaları tercih edin.

Alışverişte yapabileceğiniz bir diğer değişiklik ise ambalajsız veya az ambalajlı ürünler satın almak, eğer böyle bir seçeneğiniz yoksa cam gibi yeniden kullanabileceğiniz veya geri dönüştürülebilecek ambalajlara sahip ürünleri tercih edin. Örneğin alışverişi açıktan da yapılabilen kuruyemiş veya bakliyat gibi kurutulmuş ürünler için keten ve örgü keseler idealdir. Böylelikle eve gelince cam kavanozlarınıza aktardığınız ürünlerin plastik, hatta kağıt atığı bile olmaz ve sonuç olarak tek başınıza hem kendiniz hem de dünya için son derece sağlıklı, mükemmel bir döngüye imza atabilirsiniz.

Ancak her zaman alışverişinizin başından sonuna kadar ambalaj atığını tamamen önleyemeye hazırlıklı olamayabilirsiniz. İşte bu gibi durumlarda satın aldığınız ürünleri ambalajına göre tercih ederek atığı en aza indirgeyebilir, kendi açınızdan da bunu faydalı ve kullanışlı hale getirebilirsiniz. Yerli çiftçiler ve pazarlardan alışveriş yapmak bu döngü için idealdir. Üstelik yalnızca ambalaj kullanımını en aza indirgemenize yardımcı olmakla kalmaz daima daha taze ve organik ürünlere ulaşmanızı sağlarlar.

Maliyet ve ambalaj azaltmanın bir diğer yolu da market içecekleri tüketimini azaltmaktır. Şişe su endüstrisi, ürünlerinin “musluktan daha güvenli ve daha lezzetli” olduğuna inanmanızı sağlar, ancak şişelenmiş suyun musluk suyundan daha az düzenlendiğini biliyor muydunuz? Bunun için yaşam kaynağımız su tüketimini şişeden sağlamak yerine, mutfağınıza taktıracağınız bir filtre satın alarak sağlayabilirsiniz. Eğer suyun tadına karşı bir hassasiyetiniz varsa, infüzyon suyu oldukça lezzetlidir ve limon gibi vitaminli besinlerin eklenmesiyle sağlıklı etkileri bile olabilir.

Çay ve kahve tutkunları ise kahve telvesi ve çay yapraklarını kompost için kullanabilir. Hatta kompost dünyayı bile kurtarabilir! Bitkiler için mükemmel bir gübre görevi gören kahve telvesi ve çay yapraklarının oluşturduğu kompost, karbonu havadan emer ve toprağın yapısını iyileştirir. Üstelik bu kadarla da sınırlı değil; bu siyah altının ince bir katmanı, uygulamadan 6 yıl sonra bile toprağın verimini arttırabilir. Bu atıkları bahçenizde veya evinizdeki saksıların dibinde kompost olarak kullandığınızda bitkileriniz için ne kadar sağlıklı bir adım uyguladığınızı zaman içerisinde göreceksiniz.

Gıda ve Malzeme Depolama

Plastik depolama sadece israf değil, aynı zamanda son derece sağlıksız. Bunun için sürdürülebilir kaplar kullanmak pek çok avantaj sağlar. Başlangıçta maliyeti fazla olabilir fakat uzun vadede bu yatırım karlı olacaktır. Cam saklama kapları, kavanozlar, tekrar kullanılabilen çerez torbaları ve dilerseniz buzdolabınızdaki ürünlerin ömrünü uzatacak bir aktif oksijen cihazı bile satın alabilirsiniz; bu cihaz meyve ve sebzelerinizi kesinlikle daha uzun süre taze tutacağı için gıda atıklarını azaltacaktır.

Mutfağınızdaki tüm cihazları, aletleri ve malzemeleri çıkarın. Hangilerini ya da kaç tanesini sürekli kullanıyorsunuz, ayda-yılda bir olabilir mi? Yoksa hiç mi? En son ne zaman lazım oldular? Dürüst olun ve kullanmadığınız malzemelerle vedalaşın. Bunların yerine düzenli olarak kullandığınız çok amaçlı ürünleri elinizin altında tutun. Mutfakta minimallik sağlayın.

Temizlik Rutininizi Yenileyin

Tek kullanımlık kağıt ürünlerden kurtulun. Havlu kağıt gibi tek kullanımlık malzemeler yerine bez veya havlu kullanmak, daha tutucu olduğu ve kullanıldığı yerlerde kağıt lif bırakmadığı için hem daha iyi iş görür hem de sürekli yenisini satın almak zorunda kalmayacağınız için ekonomik açıdan daha hesaplıdır.

Cam bir sprey şişeye koyacağınız 4/1 su ve sirke karışımına dilerseniz birkaç damla da esansiyel yağ damlatarak, çok amaçlı bir temizlik malzemesi elde edebilirsiniz. Bu çok amaçlı temizlik malzemesini tezgahlarda, ocakta, pencerelerde, dolaplarda ve hatta zeminde kullanabilirsiniz.

Temel beslenme ihtiyacımız doğrultusunda 3 öğün yemek yediğimiz düşünülünce, günlük su tüketimi de bir o kadar sık ve dolayısıyla da küçümsenemeyecek miktarlarda oluyor. Sofraya gelmeden önce hazırlık aşamasında; meyve ve sebzeleri sirkeli suda bekletmek tıpkı yüzey temizliğinde olduğu gibi gıda temizliğinde de bir numaralı yöntemlerden. Üstelik sirkeli suda bekletme yöntemi yalnızca hijyen konusunda değil aynı zamanda defalarca sudan geçirilecek bir kap meyve-sebze için de daha az su tüketimi anlamına geliyor. Fakat temizlik aşaması da su tüketimi açısından bir o kadar büyük etkiler yaratabilir. Bulaşık makinesinde temizlikten sıvı deterjan ve doğru materyalle temizliğe kadar pek çok küçük detay su tüketiminde büyük değişimler yaratır; tek fark bunu pozitif mi yoksa negatif yönde mi yapacağınızdır. Kirlerin hızla çözünmesini sağlayan deterjanlar ve materyaller su tasarrufu yapmanızı sağlar. Hemen değiştirilebilir ve kompostlanabilir başlıklı ahşap bir bulaşık fırçası ve bardaklar da bulaşıklarınızı temizlerken, sizin yardımcı oyuncularınız olabilir. Bu ürünler uzun ömürlü olacak şekilde uygun malzemelerle tasarlanmıştır, üstelik kullanılmadıkları zamanlarda ahşap malzemelerin estetik duruşundan dolayı da oldukça hoş görünürler.

Sıfır Atık Pişirme

Pişirme aşamasına gelmeden önce yapmanız gereken en önemli şey besinleri düzgün muhafaza etmek. Fazla stok yapmayın ve öncelikli olarak eski yiyecekleri tüketin. Ürünleri muhafaza etmek için cam kaplar kullanmak yalnızca estetik görünmez, aynı zamanda hava geçirmez oldukları için daha uzun süre taze tutar ve besinleri korur.

Sıfır atık pişirme prensibi, mutfakta tüketeceğiniz malzemelerin hiçbir parçasını çöp olarak görmeyip bir şekilde değerlendirmek. Bunun için yapacağınız ilk şey yiyecek artıklarını atmamak. Blender kullanarak yaptığınız ya da besinlerin suyunu kullandığınız tarifleri bir düşünün; smoothieler, çorbalar, sebze ve et suları. Yemek hazırlarken kullandığınız pek çok malzeme artığını bu şekilde değerlendirebilirsiniz. Kullanamayacağınız bölümleri ise kompost olarak bahçenizde değerlendirebilirsiniz

<script defer>
document.body.appendChild(document.createElement('div')).setAttribute('id','chatBubbleRoot');
window.agx = '663c503797e88938855def4cuHOBbYnyKwT5MbSBpC+kyg==|6o0TAsVbXWQfeplOC5yEGrCwfBtpWOB1tRJyD3HQ8JY=';
</script>
<script defer src="https://storage.googleapis.com/agentx-cdn-01/agentx-chat.js"></script>

Bölünmüş et satın almak yerine bütün etleri tercih edin; artan kemikleri haşlayarak kemik suyu ve et suyu hazırlayıp bunları dondurarak uzun süre muhafaza edebilirsiniz. Ayrıca sebzeleri de kendiniz konserve veya konserve olmadan çeşitli şekillerde dondurucunuzda saklayabilirsiniz.