Dünden Bugüne Sürdürülebilir Sanat

Sürdürülebilir sanat nedir, dünden bugüne örnekleri nelerdir? Sürdürülebilir sanatla ilgili bilmeniz gerekenleri keşfedin!

Sürdürülebilir sanat nedir?

Ekoloji, sosyal adalet, şiddet karşıtı, demokrasi gibi sürdürülebilirliğin temel ilkeleriyle uyumlu sanata sürdürülebilir sanat denir. Sürdürülebilirlik kavramı sosyal, ekonomik, biyofiziksel, tarihi ve kültürel farklı etkenlerle de ilişkilidir. Dolayısıyla üretilen sanat eserinin sürdürülebilir olması farklı disiplinleri de içermesi gerekir.

Sürdürülebilir sanat nasıl başladı?

1950 yıllarından başlayarak sanatta hızlı değişimler yaşanır. Minimalizm, Kavramsal Sanat, Vücut Sanatı, Yoksul Sanatı, Yoksul Sanat ve Toprak Sanat gibi sanat hareketleri ortaya çıkar. Bu sanat hareketlerinin ortaya çıkmasındaki önemli etken kapitalizmin popüler kültür ile hareket etmesi ve sanat akımlarının da tüketim toplumunu model almasıdır.

1960’lı yılların ikinci yarısında ortaya çıkan ‘’Arte Povera’’ ya da ‘’Yoksul Sanat’’ yoğunluk kazanan kavramsal temelli özgürlük sanat hareketlerinin İtalyan kanadıdır. Dönemin ticari çarklarına sanatsal bir başkaldırı olarak ortaya çıkan bu sanat akımının başlıca özelliği gelip geçici, atık, doğal malzemenin kullanımıdır. Arte Povera terimi Polonyalı tiyatro yönetmeni Jerzy Grotowski’nin yoksul tiyatro kavramından alınmıştır.

Yeni avangard yaklaşımların ortak özelliği, gündelik yaşamdan sıradan malzemenin sanatsal ortama taşınmasıdır. Yoksul sanatı keşfeden İtalyan küratör ve yazar Germano Celant sanatçıların gündelik malzemeyi dönüştüren bir simyacıya benzetir. Celant, sanatseverleri bu tür malzemelerin fiziksel, kimyasal ya da biyolojik süreçlerini izlemeye davet eder. Arte Povera sanatçıları aynalar, neon ışıkları, cam, gazete gibi malzemelerin yanı sıra ağaç gövdesi, toprak, çalı çırpı, çeşitli canlı hayvanlar da kullanırlar.

‘’Yoksul Sanat’’ın dışında sürdürülebilir sanata örnek olan diğer sanat akımı ise ‘’Arazi Sanat’’tır. Bu sanat türü 20. yüzyılın ikinci yarısında olumsuz etkileri daha çok hissedilmeye başlayan endüstriyel gelişmenin ve teknolojik hızın tehlikeli boyutlarını düşündürmeye çağırır. 1960’lardan 1980’li yıllara uzanan süreçte Arazi Sanatı ABD’de yaşanan sosyal ve siyasi değişmelerden de ayrı tutulamaz.

Arazi Sanatı, Yeryüzü Sanatı, Çevre Sanatı ve Toprak Sanatı gibi çeşitli terimlerle de anılır. Sanatçıların sanat nesneleri üretmek yerine, fiziksel ve sosyal ortamlarıyla bağlantılı olan sanatsal deneyimleri yaratmaları ve paylaşmaları eğilimidir.

21. Yüzyılda Sürdürülebilir Sanat

Sanatın günümüze gelene kadar toplumsal gelişim ve maddi yaşam formasyonuyla daima uyumlu olmuştur. 21. yüzyılda yaşanılan küresel iklim değişikliği üretimden tüketime, eğlence anlayışlarından düşünme biçimleri ve spora kadar uzanan tüm alanları etkiledi. Toplumsal yaşamın en rafine ürünlerinden biri olan sanatın da bu değişimden etkilenmemesi mümkün değildir. Bugün birçok sanatsal üretim de ve sanat organizasyonlarında sanat ve sanatın sürdürülebilirliği kavramlarına sıklıkla rastlanır.

Sürdürülebilir Sanat’ın önemini vurgulayan en önemli bilgi paylaşım ve üretim ağlarından biri olan Cultura21’in belli başlı beş hedefi vardır:

• Kültürel evrim. Daha az kalkınma, daha fazla sanat.
• Yeni medyaların icadı. Araç mesajdır.
• Deneyime dayanan, kültürlerarası eğitim.
• Batı kültürünün ve biliminin değişimi
• Sürdürülebilirlik yolunda sivil toplum, eğitim, sanat örgütlerinin ve oluşumlarının bir araya gelmesi.

Sürdürülebilir Sanata Akbank’ın Katkıları

Akbank ve Akbank Sanat, çağdaş sanatın gelişimine öncülük ederken genç sanatçılara alan açmayı ve sanatı erişilebilir kılmayı sürdürüyor. Her yıl düzenlenen 700’den fazla etkinlik, dans atölyelerinden çocuk tiyatrolarına, dünyaca ünlü müzisyenlerden performans sanatçılarına kadar geniş bir yelpazeye yayılıyor.

Dijitalleşme stratejisiyle çevrim içi etkinliklere ağırlık veren Akbank Sanat, bu sayede hem erişimi artırıyor hem de sürdürülebilir bir yapıyı destekliyor. “Sürdürülebilirlik İnsan İçin, Hepimiz İçin” vizyonu doğrultusunda, geri dönüşüm malzemelerinden sanat eserleri üretimini teşvik eden projelerle toplumsal farkındalık yaratıyor.

2025 hedefleri arasında sürdürülebilirlik odaklı projelerle daha geniş kitlelere ulaşmak ve çevre dostu yaratıcı süreçleri desteklemek bulunuyor. Akbank Sanat, sanatı estetik bir ifade aracı olmanın ötesinde, sürdürülebilir bir geleceğin anahtarı olarak değerlendiriyor.

30 Yıllık Kültür ve Sanat Yolculuğu

Kültür ve sanat alanında 30 yılı geride bırakan Akbank Sanat, her yıl düzenlediği 700’den fazla etkinlikle topluma değer katmaya devam ediyor. Yerel ve evrensel mirası koruma misyonuyla geleceğe ışık tutan Akbank Sanat, 2023’te gerçekleştirdiği projelerle de sanatseverlerin beğenisini kazandı.

Dijital Sezgiler: Yapay Zeka ve Sanatın Buluşma Noktası

Helena Nikolone küratörlüğünde düzenlenen Dijital Sezgiler Sergisi, Yapay Zeka’nın sanat, birey ve toplum üzerindeki etkilerini sorguladı. Genç sanatçıların yaratıcı denemeleri ile tanınmış yeni medya eserlerini bir araya getiren sergi, teknoloji ve sanatın kesişimindeki yenilikçi keşiflere alan açtı.

Expanded Cinema: Algının Poetikası

Lara Kamhi’nin küratörlüğünü yaptığı Expanded Cinema: Algının Poetikası sergisi, mekâna özel sinematik eserlerle ziyaretçilere benzersiz bir deneyim sundu. Sergi, Türkiye sinemasından üç nesli temsil eden yönetmenleri bir araya getirirken kapsamlı bir film gösterim programı da içeriyordu.

41. Günümüz Sanatçıları Ödülü: Conatus Temasıyla Genç Sanatçılar

Ferhat Özgür küratörlüğünde düzenlenen 41. Günümüz Sanatçıları Ödülü Sergisi, “Conatus” teması çerçevesinde genç sanatçıların eserlerini sanatseverlerle buluşturdu. 1050 başvuru arasından seçilen 19 sanatçının yer aldığı sergi, konferanslar ve sanatçı konuşmalarıyla temayı derinlemesine ele aldı.

30. Yıla Özel: Bir İçgörü Mekânı

Hasan Bülent Kahraman’ın küratörlüğünde hazırlanan Bir İçgörü Mekânı: Akbank Sanat ve 30 Yıl sergisi, geçmişte düzenlenen 31 serginin hikayelerini yeniden gün yüzüne çıkardı. Bülent Erkmen’in konsept ve tasarımını yaptığı sergi, Türkiye’nin görsel sanatlarının evrimine ışık tutarken 20 Ocak 2024’e kadar sanatseverlerle buluşmaya devam ediyor.

Seminerler ve Eğitimlerle Sanatın İzinde

2023’te yoğun ilgi gören Felsefe Seminerleri ve Sinema Psikiyatri Seminerleri, sanat ve düşünce dünyasını bir araya getirdi. Ayrıca, 7 ay süren Çağdaş Sanat ve Küratörlük programı, uluslararası bir eğitim platformu sundu.

Akbank Sanat, vizyoner bakışıyla kültür-sanat dünyasında ilham vermeye ve değer üretmeye devam ediyor.

*Bu içerik Akbank iş birliğinde hazırlanmıştır.