Fonksiyonel Tıp Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Günümüzün sağlık ihtiyaçlarına yepyeni bir bakış açısı sunan ve bütünsel bir yaklaşım olan fonksiyonel tıp hakkında bilinmesi gerekenleri, Amerikan Hastanesi’nde görev yapan Dr. İrem Ergün anlattı.

Dr. İrem Ergün

Fonksiyonel Tıp ne demek?

Fonksiyonel Tıp, günümüzün sağlık ihtiyaçlarını yepyeni bir bakış açısı ve yorumla karşılayan, “hastalık” odaklı geleneksel tıp yaklaşımlardan “hasta” odaklı bir pratiğe yönelen yeni bütünsel ve bilimsel tıptır. Yaklaşım bütüncüldür: Bedensel, zihinsel ve ruhsal sağlık, iyileşme ve sağlıklı yaşamı sürdürmede temeldir. Fonksiyonel Tıp, kompleks kronik hastalıkların kök sebeplerini ortaya koymayı, onları önlemeyi ve kaçınılmaz olarak oluştuklarında tedavi etmeyi ilke edinmiştir. Fonksiyonel Tıp öncelikle kronik ve kompleks hastalıklara sahip bireylere hizmet eder. Genelde kronik bir hastalığı olanların aynı zamanda başka kronik hastalıkları ya da hastalığa dönüşmemiş rahatsızlıkları da vardır ve hastalık nedenleri birden fazla faktöre bağlıdır. Bilindiği üzere, bir durumun pek çok farklı sebebi olabilir ve aynı şekilde bir neden birçok farklı soruna sebep olabilir. Kronikleşmiş sağlık sorunlarının altında beslenme, fiziksel alt yapı, alışkanlıklar, çevresel faktörler, yaşam şekli, duygusal ve genetik yapı gibi faktörler vardır. Fonksiyonel Tıp işte tüm bunları bir arada değerlendirir. Hastayı destekleyerek sağlığına kavuşturmayı ve en önemlisi, bu sağlıklı halin sürdürülmesini sağlar.

Fonksiyonel Tıbbın en dikkat çekici ve fark yaratan yaklaşımları nelerdir?

Fonksiyonel Tıbbın en dikkat çekici ve fark yaratan yaklaşımlarından biri de, “kişiye özel” olmasıdır. Kişinin genetik, biyokimyasal ve yaşam tarzı faktörlerinin ayrıntılı bir şekilde anlaşılmasını sağlar ve bu bulguları kişiye özel tedavileri planlamak ve en iyi sonuçları almak için kullanır. Hastaların fiziksel yapısını detaylı incelerken, bu yapıyı zaman içerisinde bozan çevresel faktörleri ve yaşam şeklini de ayrıntılı incelemeye alır. Bu değerlendirmeler kişiye özel olan tetikleyici duygusal, fiziksel ve ruhsal faktörleri ortaya çıkarır. Tedavi planları ve iyileşme de bu doğrultuda takip edilir ve sürdürülür.

Önemli özelliklerinden biri de, daha önce belirttiğimiz gibi, kişilerin hastalık belirtilerinden ve şikâyetlerden ziyade, kök nedenini ele alarak hastalığın karmaşıklığını tanımlamaya yönelmesidir. Rahatsızlıklarımızın temelinde hepimize özgü genetik özellikler, beslenme şeklimiz, uzun süre kullanılan ilaçlar, çevresel faktörler, toksinlere maruz kalma, hareketsiz yaşam, uyku bozuklukları, uzun süreli stres, duygusal ve fiziksel travmalar, vitamin ve mineral eksiklikleri gibi ortaya çıkarılması gereken pek çok sebep vardır. Fonksiyonel Tıp tedavileri, her bireydeki hastalığın altta yatan spesifik nedenlerini bulmayı ve ortadan kaldırmayı hedeflerken, sistemlerin ve tüm bedenin sürekli sağlıklı olmasını da sağlar.

{773456}

Fonksiyonel Tıp hangi sistemler üzerinden kişilerin sorunlarına odaklanır?

• Sindirim sistemi ve besinlerin emilimi,

• Kardiyometabolik sistem ve dolaşım sistemi,

• Hormonal sistem,

• Bağışıklık sistemi,

• Enerji üretimi ve mitokondri sağlığı,

• Detoksifikasyon sistemi.

Bütüne bakarken kişinin zihinsel ve ruhsal yapısıyla beraber yaşam şekli de hem kök nedene inerken hem de tedavileri planlarken kullanılır.

Her hastada tüm bu sistemler hem ilk görüşmelerde hem de uzun süreli iyileşme planının içerisinde yeniden değerlendirilir. Örneğin sindirim ve emilim problemleri pek çok hasta ve hastalıkta karşımıza çıkan ilk önemli gruptur. Başta beslenme olmak üzere, genetik yapı, yaşam şekli ve çevresel faktörler değerlendirilir. Tüm bu faktörlerin bağırsak florası, sindirim enzimleri, bağırsak çalışma düzeni, enflamasyon ve bağırsak-beyin ilişkisi üzerine etkileri klinik bulgular ve laboratuvar tetkikleriyle değerlendirilir. Tedavide de, ağızda çiğneme işleminden başlayarak sindirim sisteminin tüm aşamaları mekanik ve duygusal boyutuyla, beslenme, yaşam şekli değişiklikleri ve besin takviyeleri ile hastayla birlikte yeniden düzenlenir.

Eliminasyon Diyeti nedir, nasıl yapılmalı?

Beslenme alışkanlıklarındaki yanlışların, yaşam boyu süren hemen hemen bütün sorunlarda karşımıza çıktığını biliyoruz. Biyolojimizi ve dolayısıyla psikolojimizi de beslenmemizi değiştirerek istediğimiz iyilik haline dönüştürebilir ya da tersi uygulamalarla hiç istemediğimiz sorunlara yol açabiliriz. Kişiye özel doğru beslenme programının oluşturulabilmesi için Fonksiyonel Tıp’ta en çok kullandığımız ve zamanla kişiselleştirdiğimiz program, Eliminasyon Diyeti uygulamalarıdır. Özetle tanımlarsak; pek çok çalışma sonucunda ortaya çıkan en bilinen sindirim sistemi problemlerine, intoleransa ve duyarlılığa neden olan yiyeceklerin belirli bir süre beslenmeden çıkarılması, yeniden tanıtılarak etkilerinin takip edilmesi ve beslenmenin kişiselleştirilmesidir.

İnsanlar yedikleri yiyeceklerle ilişkili olabileceğini fark etmeden, uzun zaman boyunca bu semptomlardan muzdarip olabilirler. Çoğu zaman bir gıda elimine edilmeden belirtiler ve gıdalar arasındaki bağlantı yapılamaz. Eliminasyon Diyeti, semptomlara neden olabilecek yaygın gıdaları ortadan kaldırır ve tekrar alındığında hastaların semptomlarını tetikleyebilecek gıdaları tanımlamasına yardımcı olur.

{772943}

Gıdaların eliminasyonunun başlangıç döneminden itibaren birçok kronik semptom iyileşmeye başlayabilir veya ortadan kalkabilir. Bağışıklık sistemi üzerine yük olan gıda duyarlılık ve intolerans reaksiyonları azaldığında, vücudun iyileşme kapasitesi yükselir. Optimum sağlığa giden yolda bağışıklık sistemi üzerindeki yükü azaltırken yeterli beslenmeyi de sağlamak çok önemlidir.

Eliminasyon Diyeti’nin süresi ve içeriği ne olmalı?

Fonksiyonel Tıp doktoru, her hasta için Eliminasyon Diyeti’nin süresini ve içeriğini belirler. Genelde Eliminasyon Diyeti 3-4 hafta boyunca takip edilir. 3-4 haftalık takibin ardından hastalar tekrar gıda alımı sürecinden geçeceklerdir. Vücudun semptomları tetikleyen yiyeceklere karşı reaktivitesini temizlemek için zamana ihtiyaç vardır, daha kısa zaman dilimleri aynı sonuçları vermeyebilir. Başlangıçta belirtiler yoksunluk nedeniyle kısa bir süre (yaklaşık birkaç gün) kötüleşebilir. Bu reaksiyonlar uyku düzenindeki değişiklikler, yorgunluk, baş dönmesi, baş ağrıları, eklem veya kas sertliği ve gastrointestinal şikayetleri içerebilir. Bu semptomlar nadiren birkaç günden fazla sürer ve kişinin bedenine ve yaşam tarzı faktörlerine bağlı olarak değişebilir.

Eliminasyon Diyeti’nin özellikleri nelerdir?

• Gıda tetikleyicilerini belirler.

• Enflamasyonu azaltır.

• Mikrobiyota (bağırsak florası) sağlığını destekler.

• Süt içermeyen, glutensiz bir diyettir.

• Vücuttaki toksik yükü azaltır.

• Kalori kısıtlaması yoktur.

Eliminasyon Diyeti tedavinin önemli bir parçasıdır. Besin gruplarının kısıtlandığı ve yeniden tanıtıldığı süreçteki deneyimler doktor ve diyetistenle birlikte değerlendirilir. Bu tecrübe kişinin kendi yapısını ve metabolizmasını tanımasını sağlarken, kalıcı ve kişiye özel beslenme programının oluşturulmasına da büyük katkı sağlar.

Fonksiyonel Tıp yaklaşımında iyi olma hali ve hasta olma halinin tam ortası “normal” olarak düşünülebilir. Hasta olmanın bir sonu varken, iyi olma halinin bir sonu yoktur. Yani her zaman mevcut halimizin daha iyisi vardır. Ve özellikle beden, zihin ve ruhsal yapımızın bir bütün olduğunu görebilirsek, her zaman daha iyiye gidebiliriz.

Fonksiyonel Tıp Doktorlarının Süper Besin Sırları

Artık çoğu insan, sağlıklı beslenme eğiliminde. Çoğumuz süper besinleri düzenli olarak diyetimize dahil ettik. Ruh halimize iyi gelen, enflamasyona karşı koyan, antioksidan aktiviteye sahip olan, beyin işleyişini optimize eden, bağışıklığımızı yükseltmeye yardımcı olan dolayısıyla birçok yönden bize iyi gelen süper besinleri araştırır olduk… Ruh halimize iyi gelen, inflamasyon önleyen, antioksidan yüklü, bağışıklığımızı yükseltmeye yardımcı süper besinler listesini keşfedin.