Hayatta Kalanın Suçluluğu Nedir?

Bazı acılar anlatılamayacak kadar derindir. Kaybettiklerimizin ardından hayatta kalmanın ağırlığı bazen öyle bir yük haline gelir ki, yaşamak bile ihanet gibi hissettirebilir. “Survivor’s Guilt”, yani “hayatta kalanların suçluluk duygusu”, büyük trajediler, kayıplar ya da kazalar sonrası hayatta kalmayı başaran kişilerin deneyimlediği psikolojik bir durum. Bu duygu özellikle savaş, kazalar, doğal afetler, hastalıklar ya da kitlesel travmalardan sağ kurtulanlarda görülüyor.

Hayatta kalanlar, “Ben neden hayattayım?”, “Daha fazla yardım edebilir miydim?”, “Onun yerine ben ölmeliydim” gibi düşüncelerle boğuşurlar. Bu düşünceler, rasyonel olmasa da duygusal olarak son derece gerçektir. Suçluluk duygusu şu nedenlerden beslenir:

• Kaybettikleri insanların daha değerli, daha genç veya masum olduğunu düşünmek.
• Kayıpları önleyebileceğine, bir şeyleri farklı yaparak sonucu değiştirebileceğine inanmak.
• Olay anını tekrar tekrar hatırlamak ve kendini sorumlu hissetmek.
• Kaybettiklerine duydukları sevgi, onların yerinde olma isteğini doğurabilir.

Beynimiz Bizi Nasıl Kandırır?

Hayatta kalanlar olayları yeniden kurgulayıp farklı senaryolar üreterek “keşke şöyle yapsaydım” düşüncelerine kapılır. Ancak psikolojik araştırmalar, travmatik olaylar sonrası beynin gerçekle hayali birbirine karıştırabileceğini gösteriyor. İnsan zihni, olayların sorumluluğunu üstlenmeye yatkın, bu da hayatta kalanların kendilerini haksız yere suçlamalarına neden olabiliyor.

Bu Duyguyla Başa Çıkmanın Yolları

1. Yaşananlar üzerinde tam bir kontrolümüz olmadığını anlamak, kendimizi suçlamaktan vazgeçmek için ilk adım.
2. Hayatta kalmanın bir şans ya da ceza değil, bir fırsat olduğunu kabullenmek.
3. Psikoterapi ve destek grupları, bu duygularla baş etmeye yardımcı olabilir.
4. Hayatta kalmanın bir anlamı olduğunu keşfetmek ve başkalarına yardım ederek bu duyguları dönüştürmek.
5. “Ben suçluyum” yerine “Ben elimden geleni yaptım” gibi daha sağlıklı düşünceler geliştirmek.

Kaybettiğimiz insanlara olan sevgimiz, onların anısını yaşatmamız için bir yol olabilir. Ama unutmayın ki yaşamak bir yük değil; kaybettiklerimizin mirasını taşımak ve onların anısını onurlandırmak için bir fırsat. Hayatta kalmak, kendimize bir ikinci şans vermek demek… Ve belki de en anlamlı yol, bu şansı en iyi şekilde değerlendirmek.

Uzman Görüşü: Duygunuzun Farkına Varın

Kayıplar sonrasında hayatta kalıp yaşamaya devam edenlerin hissettiği suçluluk duygusunu (survivor’s guilt) Klinik Psikolog Övgü Yaren Soydan anlattı.

Bu duyguyla baş edebilmek için önce hissettiğimiz duygunun farkına varmalıyız. Sonrasında yakınlarımızdan destek almamız, kendimizi affetmemiz ve yas tutmak için kendimize yeterli zamanı vermemiz gerek. Başkalarına gösterdiğimiz şefkati kendimize göstermemiz bu zamanda hepimize iyi gelebilir. Bilinçli farkındalık teknik ve pratikleriyle sadece o ana odaklanarak kendimizi daha iyi anlamaya çalışmak, yargılama ve etiketleme yerine duygumuza temas etmeyi kabul edebilmeyi getirir.

Hayatta Kalma Suçluluğu Bireyleri Nasıl Etkiler?

• Çaresizlik duyguları
• Travmatik olayı tekrar yaşamak ya da görüntülerin göz önüne gelmesi (flashback)
• Öfke patlamaları
• Motivasyon eksikliği
• Ani duygu değişimleri
• İntihar düşünceleri
• Aşırı yeme ya da yemek yememe isteği
• Uyumakta zorluk
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı veya mide ağrısı
• Kalp çarpıntısı

{122519}